Osmanlı Türkiye’sinde ilk Bütçe Çalışmaları

Osmanlı Türkiye’sinde bütçe açığı ile ilgili yapılan çalışma Sadrazam Tarhuncu Ahmet Paşa tarafından yapıldı. Bu sayede sarayın ve devletin gelir gider tablosu ortaya çıkartılmıştır. O zamanlar devlet merkezcil bir yapıya sahip olmadığından zaten genel bir bütçe tablosu yapılamıyordu, onun yerine sadece sarayın ve ana hazinenin gelir ve giderleri ne içeriyorsa (maaşlar, masraflar, vergiler vs.) onun üzerine bir bütçe oluşturulmaya çalışılmıştı. ilk ciddi bütçe çalışmaları 17. yüzyılda yani Duraklama Dönemi’nde Kemankeş Kara Mustafa Paşa zamanında yapılmaya başlanmıştır. “Neden o zaman?” derseniz ilk ciddi para sıkıntısı o zaman yaşanmaya başladığı için diyebiliriz.

Ancak plansız yaşamaya alışık olan ve bütçe ile rahatı bozulan devlet adamlarının, saray halkının kötülemeleri sonucu Kemankeş Kara Mustafa Paşa, Sultan İbrahim tarafından ve Tarhuncu Mehmet Paşa da Padişah IV. Mehmet tarafından idam edilmiştir. Bu devlet haramzade devlet adamları sayesinde zayıfladı. Herkes kendini düşündü haliyle ekonomi iyice bozulmaya yüz tuttu.

O yıllardan sonra Tanzimat Devri’ne kadar bir daha bütçe yapmak fikri korkudan olsa gerek pek dillendirilmedi.

Bir Cevap Yazın