Germen ve Hun İstilaları: Roma Uygarlığının Sonu
Theodosius’un 395 yılında ölümünden sonra resmen ikiye ayrılan İmparatorluğun Doğusunun ilk imparatoru Arkadius, Batını ise Honorius idi. Honorius’tan sonra Doğu Roma ile Batı Roma arasındaki bağ hızla kopmaya başladı ve sonraki yarım yüz yıl içinde Britanya, Galya, İspanya ve Afrika, Batı Roma’nın denetiminden çıktı. İ. S 410 yılında İtalya’yı istila eden Vizigotlar (Batı Gotlar) Roma’yı yağmaladılar ve sonra İtalya’yı terk edip Güney Galya (Fransa) ve İspanya’ya geçtiler. Bu günkü Doğu Almanya’dan hareket eden Vandallar, Galya ve İspanya’dan geçip, Cebeli Tarık Boğazı’nı aştılar ve Roma’ nın bir bakıma tahıl deposu olan zengin eyaleti Afrika’yı istila ettiler. Böylece Kuzey Afrika Roma imparatorluğunun bir parçası olmaktan çıktı. (İ. S. 455) Bu tarihten kısa bir süre önce (İ. S. 451-452) Hunlar, Doğu Roma İmparatorluğu’na saldırdılar, ardından Galya ve İtalya’ya akınlar yaptılar. Büyük hümükdar Attila, Kuzey İtalya’ya girdi. Fakat Attila İtalya’da kalmadı. Bunun nedeni, muhtemelen kendisine gelen Roma Piskoposunun ricasını önemsemiş olması değil veba salgını korkusuydu. Hunlar Attila’mın ölümünden sonra döndükleri orta ve Doğu Avrupa’da eridiler. Bugünkü Macarların geçmişinde Hunlar vardır.
İ. S. 476 yılında Odovakar komutasındaki (Doğu Gotlar) İtalya’ya saldırdı. Odovakar, Batı Roma imparatoru Romulus Augustus’u tahtından indirdi. Böylece Batı Roma İmparatorluğu yıkıldı. Kuzey Almanya’dan hareket eden İutlar, Angl’ler ve Saksonlar, Britanya’yı istila ederek, bu ülkedeki Roma hakimiyetine son verdiler. Doğu Roma İmparatoru İustinianus, İtalya’yı yeniden imparatorluğa bağlamayı başlarsa da bu daimi olmadı. Aşağı Ren Nehri boylarından gelen bir başka Germen boyu olan Lombardlar, İtalya ‘yı istila ettiler ve İtalya bağımsız devletlere bölündü. Doğu Roma İmparatorluğu, daha sonra Bizans adıyla tanıdığımız imparatorluğa dönüşerek, Fatih Sultan Mehmet’ in fethine kadar ayakta kalmayı başaracaktır. Fatih Sultan Mehmet, Ortaçağ’da yükselişe geçen doğu uygarlığının siyasi başarısının sembolüdür. Bu Uygarlık İslam uygarlığıydı. Önce Araplar, sonra Türklerin temsil ettiği bu uygarlık , Avrupa Rönesansından sonra gerilemete başladı.
Kaynak: Pegem Akademi Uygarlık Tarihi, Sayfa 194.