Yeni Doğan Bir Yıldızın X- Işınları Güneş Sistemi’nin ilk günlerine ışık tutuyor. Chelsea Gohd
Yayınlanan yeni bir çalışmaya göre, astronomlar Güneş benzeri bir yıldızın evriminin ilk safhasında yaydığı X-Işınlarını tespit ettiler. Bu keşif, bilim insanlarına Güneş Sistemi’nin ilk dönemlerini anlama ve kozmik tarihçemizi baştan yazma imkanı verebilir. 2017’de Chandra X- Işın Gözlemevi, Güneş’imizle aynı tipte, çok genç bir yıldız olan HOPS 383’ten yayılan bir X -Işını parlaması tespit etti. Yıldız evriminin ilk aşamasında olduğu için “önyıldız” olarak sınıflandırılan bu yıldız Dünya’ dan yaklaşık 1.400 ışık yılı uzakta. Oluşumu tamamlandığında kütlesinin Güneş’in yarısı kadar olacağı tahmin ediliyor. Bu yeni araştırmada, bilim insanları üç saat 20 dakika süren X- Işını parlamasını gözlemlendi ve bu sayede bizim Güneş’ imiz gibi yıldızların evrene yüksek enerjili ışınım salmaya ne zaman başladığı konusundaki anlayışımızı değiştirecek bulgular tespit elde edildi. Fransa’ da bulunan Marseille Üniversitesi’nin Astrofizik laboratuvarından Nicolas Grosso, “Güneş’i doğduğu anda neler olduğunu gözlemlememize imkan verecek bir zaman makinemiz yok, ancak yapılacak ikinci en iyi şey HOPS 383 gi benzerlerini incelemek” diyor. ” Bu bilgiler ışığında Güneş Sistemi’ nin geçmişinin önemli kilometre taşlarını oluşturabiliriz.”
Bilim insanları genç yıldızları genç yıldızların yaşlı yıldızlara kıyasla daha fazla X- Işını saldığını biliyor, ancak bu Işınları tam olarak ne zaman yaymaya başladıkları konusunda bir bilgiye sahip değiller. Grosso ve ekibine göre, bu yeni bulgular “astronomların Güneş benzeri yıldızların tarihçesinde, uzaya X- Işını salmaya başladığını düşündükleri zamanı değiştirebilir. Araştırmacılar ilk başta HOPS 383’ün bu aktif parlama döneminden önce yaydığı X- Işınlarını gözlemlemedi, zira bu nesne parlamanın maksimum olduğu noktaya göre on kat daha sönüktü. Buna ek olarak, parlamanın çok daha yaşlı bir yıldız olan Güneş’i en güçlü X- Işını parlamasından 2.000 kat daha güçlü olduğunu tespit ettiler. Buna ek olarak, bu tür genç yıldızlarda (HOPS 383’te olduğu gibi) yıldızı çevreleyen bir haz ve toz “kozası” bulunuyor ve bu koza yıldızı içine alan bir disk oluşturacak şekilde içeri doğru düşüyor. Maddeler içeriye doğru düşerken, bir taraftan da genç sistemden dışarı doğru bir madde akımı da gerçekleşiyor.
Grosso ve ekibi HOPS 383’ten çıkan bu madde akımının çok fazla olduğunu tespit etti. Grosso’ya göre, bu yıldızdan çıkan X- Işını parlaması çıkışın başladığı noktanın tabanında elektronlar atomlarından ayırabilir. Bu süreç, manyetik kuvvetlerle dışarı akışı tetikliyor veya hızlandırıyor olabilir.
Greenbelt, Maryland’de bulunan NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’ndeki Uzay Bilim ve Teknolojisi Keşif ve Araştırma Merkezinden Kenji Hamaguchi, “Eğer X- Işını parlamaları ve akımlar arasındaki bu bağlantı doğruysa, benzer parlamalar bize hayat veren, benzer patlamalar bize hayat veren yıldızın, Güneş’in oluşumunda önemli bir rol oynamış olabilir” diyor.
Kaynak: All About Space, sayfa 10