Tedarik Zinciri: Kantitatif Yöntemler
Kantitatif talep tahminleri, günümüz koşullarında içinde başvurulması zorunlu hale gelen bir yoldur. Talebi etkileyen faktörlerin çokluğu ve bunlar arasındaki ilişkilerin karmaşıklığı, tecrübe ve sezgiye dayanan yöntemleri geçersiz değilse de yetersiz kılmıştır. Kantitatif yöntemler, temel olarak geçmiş verilerden ve değişkenlerden yararlanarak bir veya birden fazla matematiksel model kullanılarak yapılan tahminlerdir.
Yöntemin beş temel adımı vardır. Bunlar;
• Problemin tanımlanması,
• Bilgilerin toplanması,
• Ön hazırlık analizlerinin yapılması,
• Model seçimi ve uyumlulaştırılması,
• Tahmin modelinin uygulanması ve değerlendirilmesi
aşamalarıdır.
Kantitatif tekniklerde yararlanılan sayısal veriler; barkod teknolojisi, satış noktası verileri ve müşterilerden elde edilebilmekte ayrıca doğru bilgilere ulaşılabilmesi için bilişim teknolojilerinden de faydalanılabilmektedir. Örneğin CRM (Customer Relationship Management: Müşteri İlişkileri Yönetimi) yazılımları ile müşteriler hakkında elde edilen bilgiler veritabanlarında saklanabilmekte ve ERP (Enterprise Resource Planning: Kurumsal Kaynak Planlaması) çözümleri ile bu bilgiler tedarik zincirindeki diğer işletmelerle de paylaşılabilmektedir.
Tüm kantitatif yöntemler geçmişe ilişkin yeterli ve doğru bilgi toplanmasını gerektirirler. Ne kadar kapsamlı bir tahmin modeli kullanılırsa kullanılsın, yetersiz ve doğruluk derecesi düşük veriler ile iyi sonuçlar alınması mümkün değildir. Yeterli ve doğru verilerin bulunmaması, tahmin yönteminin seçimi sürecine kısıtlama getirmektedir. Sayısal tahmin yöntemlerini bir kısmı son derece basit olmasına karşın, bir kısmı da oldukça karmaşıktır. Bazı tekniklerin diğerlerinden daha iyi sonuç verdiği görülmekteyse de, bir genelleme yapmak mümkün değildir. Farklı yapıdaki tahmin durumlarının, farklı yöntemlerle ele alınmaları gerekir.
Kantitatif yöntemlerin seçiminde 6 faktör etkili olmaktadır: (Şekil 6.6)
- Zaman dilimi: Tahminin yapılacağı, gelecekteki zaman aralığı (uzun dönem-kalitatif,
kısa/orta dönem-kantitatif) ve tahminlerin gelecek kaç dönem için yapılacağı
(bazı yöntemler gelecek 1 dönemi bazıları bir çok dönemi öngörebilir). - Verilerin izlediği yol: Verilerin izlediği yola göre farklı yöntemler kullanılmaktadır. Veriler bir trend izleyebilir, rastgele dağılmış olabilmektedir.
- Maliyet: Tahmin modelinin geliştirilmesi, verilerin hazırlanması ve uygulamanın yapılması için çeşitli maliyetler gerekmektedir. Maliyetler kullanılan yönteme göre değişmektedir.
- Doğruluk derecesi: Tahminlemede istenen doğruluk derecesi yöntemleri farklılaşmaktadır.
- Basitlik ve uygulama kolaylığı: Kolay anlaşılan ve uygulanabilen yöntemler tercih edilmekte, anlaşılamayan yöntemlere güven azalmaktadır.
- Bilgisayar yazılımının olması: Kantitatif yöntemlerde yazılım paketi olmadan uygulama yapmak güçtür.
Yöntem, iki temel grupta incelenmektedir:, karma yöntemler, zaman serisi analizi