Ürün İçin İkame Edilebilirliğin Derecesi
Bir mal veya hizmetin fiyat esnekliğini etkileyen en önemli faktörlerden biri, bu mal ile diğer mallar arasındaki ikamenin derecesidir. İkamenin derecesini; aynı tüketici isteklerini daha az veya daha fazla düzeyde bir ürün yerine başka ürün veya ürünlerin kullanılması belirleyecektir. Bu derece büyük oldukça mal ve hizmetler için mevcut ikameler daha iyi olacaktır, dolayısıyla bu mal ve hizmetler için talep daha esnek olacaktır. Bu genelleştirmenin ekonomik temelini anlamak için birçok ikamesi olan bir ürünü göz önüne alalım, örneğin; tavuk etini düşünelim. Tavuk eti fiyatı yükseldiği zaman tüketicilerin seçebilecekleri birçok alternatif ürün vardır. Diğer et çeşitleri; balık, hindi, veya et yerine kullanılabilecek öteki protein içerikli gıdalar; yumurta, peynir gibi ikameler mevcuttur. Böylece tavuk eti fiyatındaki artış, tüketicileri tavuk eti tüketimini azaltmaya alternatif ürünlerin tüketimini arttırmaya yöneltecektir. Tavuk eti tüketiminin azalması, tavuk etinin artan fiyatına karşı tüketicilerin duyarlı olduğunun bir göstergesidir. Hatırlanacağı üzere bu durum esnek talep olarak adlandırılmaktadır. Diğer tarafta çok az ikamesi bulunan ürünler inelastik talebe örnek oluştururlar. Bu tür bir mal için klasik örnek tuzdur. Eğer tuzun fiyatı artarsa, tüketiciler bunu hâlâ aynı miktarda almaya devam ederler. Çünkü bunun yeterli düzeyde ikamesi yoktur. Yani tüketiciler tuz fiyatındaki değişmeye karşı duyarlı değildirler. Dolayısıyla tuz inelastik bir talebe sahiptir. Ürünler arasında ikamenin varlığını bilmek kadar, ürünlerin kapsamını tanımlamak da önemlidir. Genelde bir ürünü ne kadar geniş tanımlarsak esnekliği de o kadar düşük olacaktır. Çünkü geniş anlamda tanımlanan bir ürünün daha az ikamesi olacaktır. Örneğin, et mamulleri için fiyat esnekliği sadece pirzola için hesaplanan fiyat esnekliğinden daha düşük olacaktır. Çünkü pirzolanın birçok ikamesi olurken, et mamulleri şeklinde bir tanımlama yapıldığında çok az ikame bulunabilecektir. Benzer şekilde belirli bir marka tuz için talep esnekliği, genel anlamda tuz için talep esnekliğinden daha fazla olacaktır. Çünkü piyasada bir marka tuzun ikamesi öteki marka tuzlar olacaktır. Oysa genel anlamda tuzun ikamesini bulmak zordur.