Ebu Hanife Ahmed bin Davud Dinaveri veya sadece el-Dinaveri (d. 828 – ö. 896), astronomi, botanik, metalürji, coğrafya, matematik ve tarih gibi çok çeşitli alanlarda çalışmalarda bulunmuş Müslüman bilim adamı. Bugün batı İran’da kalan , Dinaver bölgesindendir. İsfahan’da astronomi, matematik ve mekanik, Kufe ve Basra’da ise filoloji ve şiir eğitimi almıştır. 24 Temmuz 896’da doğduğu kent olan Dinaver’de vefat etmiştir. Dinaveri özellikle de “Kitab el-Nebat” (Bitkiler Kitabı) isimli eseriyle tanınmaktadır. Bu eseri sebebiyle sıklıkla botaniğin babası olarak adlandırılmıştır. Eserde Arap botanik gelenekleri, bitki incelemeleri ve bilgisinin yanı sıra Fars kökenli bitki bilgileri de mevcuttur ve yıllarca botanik alanında standart kitap olmuştur. Alman bilim adamı Bruno Silberberg eserin önemini şöyle anlatır: “İlmi çalışmaların 1000 sene sonrasında Greklerin botaniği Theophrastus (M.Ö. 372-287) ve Pedanius Dioskorides (M.Ö.1 yüzyıl)’in eserlerinde özetlenmiştir; oysa Dinaveri’nin kitabı, müslüman ilminin sadece ikinci asrında, Greklerin seviyesine çıkmakla kalmaz, fakat onları çok daha geride bırakır. Dinaveri’nin kendi eserini tasnif ettiği devirde Dioskorides’in kitabının henüz Arapçaya tercüme edilmemiş olduğunu da burada işaret etmek lâzımdır. Şu halde bu eser Müslüman Kürtlerin orijinal bir çalışmasıdır…” Nitekim eser bazı kaynaklarca erken İslam botaniğinin en ünlü eserlerinden biri olarak adlandırılır. Botanik çalışmalarının yanı sıra Kürtler üzerine de çalışmaları olmuş, Kürtlerin atalarını araştıran ilk bilim adamlarından biri olmuştur. Bu alandaki çalışmalarını “Ensab el-Ekrad” (Kürtlerin Ataları) isimli eserinde toplamıştır. Dinaveri ayrıca matematik ve Kur’an üzerine de birçok eser kaleme almıştır; her ne kadar bu kitapların bilinen hiçbir nüshası çağımıza ulaşmamışsa da başka yazarların çağımıza ulaşan eserlerinde Dinaveri’nin bu eserlerinden çeşitli alıntılar vb. ifadeler yer almaktadır. Kürdistan tabirini ilk kez Ebu Haniffe Ahmed Dineveri (820-896) “Ahbar elTival” adlı eserindeki haritada kullanmıştır.
Eserleri (Kendisine atfedilen) :
- Matematik ve doğa bilimleri Kitâb el-Cebr ve’l-mukâbele (Cebir Kitabı)
- Kitâb el-Nebât (Bitkiler Kitabı)
- Kitâb-ül-Küsûf (Güneş Tutulmaları Kitabı)
- Kitâb el-Hisâb (Aritmetik Kitabı)
- Kitâb’ül-Bahsi fi Hisâb il-Hind (Hint Aritmetiği Analizi)
- Kitâb’ül-Cem ve’t-Tefrik(Aritmetik Kitabı)
- Kitâb’ül-Kıble Ve’z-Zevâl Kitâb’ül-Envâ (Hava Durumu Kitabı)
- İslâh’ul-Mantık (Mantığın Islahı)
- Sosyal ve beşeri bilimler Ahbâr’üt-Tivâl (Genel Tarih)
- Kitâb el-Kebir (bilim tarihinde “Büyük Kitap”)
- Kitâb el-Fusâha (Retorik Kitabı)
- Kitâb’ül-Büldân (Coğrafya Kitabı)
- Kitâb eş-Şir ve’ş-Şu’arâ (“Şiir ve Şairler Kitabı”)
- Ensâb el-Ekrâd (Kürtlerin Ataları).
Kaynakça – a b c d “ad-Dīnawarī.” Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online. 03 Aug. 2008 . – Morelon, Régis & Rashed, Roshdi (1996), Encyclopedia of the History of Arabic Science, Routledge, isbn 0415124107 içindeki Fahd, Toufic, “Botany and agriculture”, s. 815