Temel Veteriner Genetik Kısa Bilgiler Ünite 8
Nükeik asitlerin temel yapısını nükeotidler oluşturmaktadır. Nükleotidler üç bölümden oluşur; Azotlu baz, riboz şeker (RNA) (deoksiriboz şeker DNA) ve fosfat grubu. Nükleotid yapısında bulunan bazlar pürin ve primidin olmak üzere iki gruba ayrılır. Pürin bazlar; adenin (A), guanin (G), primidin bazlar; timin (T), sitozin (C), urasil (U)’dir. Çift iplikli DNA da her zaman pürin bir bazın karşısında primidin bir baz bulunur. Bu nedenle her zaman A-T ile G-C ile karşılıklı olarak bulunur. RNA da durum daha faklıdır. RNA da T bulunmaz onun yerine U bulunur. RNA kendi üstüne katlanmadıkça tek ipliklidir. Eğer kendi üstüne katlanırsa eşlenirse bazlar; A-U, G-C şeklinde eşlenir.
Prokaryotların büyük çoğunluğunda DNA halkasaldır, ökaryotlarda doğrusaldır. Prokaryot genomu ökaryot genomundan çok küçüktür. Prokaryotlarda DNA bütündür, ökaryotlarda parçalıdır. Prokaryotlarda tekrar dizileri ve kodlanmayan DNA bölgeleri yoktur. Ökaryot genomunun büyük çoğunluğu tekrar dizilerinden ibarettir. Prokaryot genlerinde intronlar yoktur. Ökaryot genlerinde intronlar bulunur. Prokaryot genomunun kopyaları bol miktarda aynı hücrede bulunur. Ökaryotlarda genellikle hücre içinde tek kopya olarak bulunur.
DNA 5’ -3’ yönünde uzayabilir. Çünkü polimerleşme için gerekli olan enerji uzayan zincirin 3’ hidroksil grubuna eklenen serbest dNTP’nin 5’ trifosfat grubunun hidrolizinden elde edilmektedir. Şayet 5’ fosfat grubuna dNTP’lar eklenseydi gerekli enerji DNA ya bağlı son nükleotidin 5’ fosfat grubunun hidrolizi ile sağlanacaktı. Böyle olsaydı DNA polimeraz yanlış eklenmiş son nükleotidin çıkarılması için gerekli olan enerjiyi sağlayacak kaynak bulamayacaktı. Sonuç olarak DNA sentezinde olabilecek hataların düzeltilebilmesi için 5’- 3’ yönünde uzaması mutlaktır.