20’den fazla sefer yöneten ve 65 meydan muharebesi kazanan Cengiz Han’ın Acımasız ve Efsane komutanı Subutay, Orta Asya Türklerinden Tuvalılara mensup olduğu düşünülen Uranhay kabilesindendir. Moğolların Gizli Tarihi adlı eserde babası Çarçuday, Timuçin’in babası Yesügey’in dostu olarak belirtilmektedir. Bu esere göre Timuçin (Cengiz Han) doğduğunda Subutay’ın babası Çarçuday samur derisinden bir kundak hediye ederken, yanında götürdüğü çocuk yaştaki oğlu Çelme’de Cengiz Han’a arkadaş ve hizmetkar olmak üzere yanında bırakıldı. Hem Celme hem de Subutay, ilerde Noyan (General) olacak ve Cengiz’in en güvendiği adamlar olacaktır.
Yesügey’in 1167 senesinde öldürülmesinden sonra Timuçin için işler yolunda gitmedi. Düşmanları kendisini yakalamak istemesi üzerine Çelme’de onunla beraber kaçak olarak yaşadı. Sonraki dönemde Çelme’nin kardeşi olan Subutay’da Cengiz’in saflarına katıldı. Aynı yemeği yediler, aynı suyu içtiler. Aralarında büyük bir bağ vardı. Timuçin, çocukken tanıştığı kan kardeşi Camuka’dan yardım istedi ve karısı Börteyi kaçıran Merkitleri ortadan kaldırdı. Karısın kurtardı. Ancak sonra Camuka ile Timuçin ters düştü. Subutay, bazı boyların desteğini alan Camuka ile Timuçin’in mücadelesinde abisi Çelme ile birlikte Timuçin’in safında yer aldı. Timuçun boylar arasındaki savaşları kazandıktan sonra “Cengiz Han” adını aldı. Tüm göçebeleri tek çatı altında topladı ve Büyük Türk-Moğol kağanlığını kurdu. Subutay tüm istilalarda yerini aldı. Subutay, 1219’da Harzemşahlar üzerine yapılan seferde görev aldı. Deşt-i Kıpçak ile İdil-Ural bölgesinde askeri faaliyetlerde bulunarak zaferler elde etti. Cengiz Han’ın vefatı ile Ögeday’ın başa geçmesinden sonra Batu Han’ın emrinde Doğu ve Orta Avrupa’nın ele geçirilmesinde rol oynadı. 1241 yılında günümüz Macaristan’ın kuzey doğusundaki Mohi’de Subutay’ın da katıldığı savaşta Moğollar, Macarlar’ı ağır bir yenilgiye uğrattı. 1246 yılında tahta geçen Güyük Han tarafından Çin’deki Song hanedanına karşı gönderilen orduyu komuta etti. Seferin tamamlanmasından sonra 1248 yılında Moğolistan’a geri döndü. Tarihte yetenek, taktik ve Cengiz Han’a bağlılık açısından Cengiz Han’ın ve Moğol İmparatorluğu’nun en seçkin generallerinden biri sayılmaktadır.
20’den fazla sefer yönetti ve 65 meydan muharebesi kazandı, bu sırada insanlık tarihinin en büyük bitişik imparatorluğu olan Moğol İmparatorluğu’nun genişlemesinin bir parçası olarak tarihteki herhangi bir komutandan daha fazla toprak fethetti veya ele geçirdi. Sık sık yaratıcı ve sofistike stratejiler ve birbirinden yüzlerce kilometre uzakta çalışan orduların rutin olarak koordineli hareketleri aracılığıyla zafer kazandı. Subutai, kendisini Çin, Orta Asya’dan Rus bozkırlarına ve Avrupa’ya götüren seferlerinin coğrafi çeşitliliği ve başarısı ile tanınır.
One comment