Hayvancılık Ekonomisi: İşletmeler Ve Hayvancılık Üzerine Notlar
İşletmelerin tedarik fonksiyonuna ilişkin başlıca kuruluş yeri faktörlerini; üretim faktörleri (girdi çeşitleri) arasında yer alan malzeme, hammadde, sabit yatırım malları, işgücü olarak belirtmek mümkündür. Burada teşebbüs amacına göre belirlenen üretim faktörlerinin bulunduğu ve arz edildiği coğrafi alanlar, taşıma maliyeti, tedarik süresi ve menzili önem taşımaktadır. Üretim fonksiyonuna ilişkin başlıca kuruluş yeri faktörleri arasında ise üretim süreci ve şekli, kuruluş yerinin çevresel, jeolojik ve iklimsel özellikleri, işletme ölçeği ve kapasitesi yer almaktadır. Diğer taraftan, satış alanı, ürünün talep merkezlerine taşıma süresi ve maliyeti, talep hacmi ve satış potansiyeli, nüfus, gelir düzeyi, talebin fiyat ve gelir esneklikleri gibi unsurlar ise pazarlama fonksiyonuna ilişkin kuruluş yeri faktörleri arasında yer almaktadır.
Değişik bölgelerde farklı sektör ve üretim alanlarına özgü olarak devlet tarafından uygulanan bazı teşvik ve desteklemeler kuruluş yeri seçiminde önemli bir faktör olarak ele alınmaktadır. Devlet bankaları tarafından kullandırılan yatırım kredileri, bunların faiz oranları ve ödeme süreleri, üretimi teşvik edici destekleme alımları ve primler, vergi indirimi, gümrük muafiyeti, altyapı desteği gibi uygulamalar bazı sektörler için belirli bölgeleri özellikle üretim maliyetleri yönünden cazip hale getirebilmektedir. Devlet ayrıca bazı durumlarda farklı bölgelerdeki yatırımları yasaklayabilmekte veya zorlaştırıcı tedbirler alabilmektedir. Tüm bu teşvik tedbirleri veya önlemler belirli kuruluş yerlerini avantajlı veya dezavantajlı duruma getirebilmektedir. Hayvancılık sektörü açısından organize hayvancılık bölgeleri kurulması, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ile bazı illerde uygulanan yatırım hibe destekleri, et teşvik primi uygulaması, hayvancılıkta ziraat bankasınca sübvansiyonlu yatırım ve işletme kredisi kullandırılması gibi politikalar bu kapsamda değerlendirilebilir.
Örnek hayvancılık işletmesi için tabloda sunulan veriler incelendiğinde üretim ve satış maliyetleri açısından işletme için en uygun bölgeler sırasıyla A ve B bölgeleri olarak göze çarpmaktadır. Toplam üretim maliyetinin düşüklüğü açısından A bölgesi, işletmenin kuruluşu açısından en uygun olacak yer olarak görülmekle birlikte, pazarlama ve ulaştırma masraflarının da hesaba katılmasıyla birlikte aslında B bölgesinde yapılacak bir yatırımın yıllık toplam maliyet (satış maliyeti), satış geliri ve kârlılık kriterleri bakımından çok daha avantajlı olduğu belirlenmektedir. Bu bakımdan, satış maliyetinin minimize ve kâr düzeyinin maksimize olduğu B bölgesi işletme kuruluş yeri için en uygun adaydır.