Genel Vergi Hukuku: Genel Tebliğ Nedir?
Genel tebliğler vergi kanunlarının uygulanmasını kolaylaştırmak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı veya Gelir idaresi Başkanlığı tarafından çıkarılan ve kanunların açıklanmasını ve yorumlanmasını kapsayan genel nitelikteki direktiflerdir. Uygulamada, vergilere ilişkin genel tebliğler Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından çıkarılmaktadır. Genel tebliğler iki gruba ayrılabilir. Birinci gruba göre genel tebliğler vergi kanunlarının, genel tebliğlerle düzenlenmesini Maliye Bakanlığına bıraktığı hususlarda uyulması gereken bir kaynak olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu şekilde yapılan genel tebliğler yeni hükümler getirdiğinden kendilerine uyulması zorunlu olan temel kaynak niteliğine sahip olurlar. Mesela, amortisman oranlarının tespiti, yabancı ulaştırma hizmetlerinde matrahın tespitinde hâsılata uygulanacak emsal nispetlerinin tespiti gibi.
İkinci grup genel tebliğler ise vergi kanunlarının uygulanmasıyla ilgili olarak, gerekli açıklamaları yapmak ya da sıkça sorulan hususlarda tek düzeliği sağlayabilmek için Hazine ve Maliye Bakanlığının örgütüne ve yükümlülere yönelik çıkartmış olduğu kurallardır. İkinci grubu oluşturan genel tebliğler yeni hüküm getirmezler ve vergi hukuku açısından da yardımcı kaynak niteliğindedirler. Yani bu şekilde çıkarılan genel tebliğlerin bağlayıcılığı yoktur. Başka bir deyişle, yargı organları, vergi uygulamalarına ilişkin sorunların çözümünde, ikinci çeşit tebliğlerde yer alan görüşleri dikkate almak zorunda değildir. Kanunun verdiği yetkiye dayanmayan tebliğler bağlayıcı olmadığı için iptal davasına da konu olamazlar. Çünkü bu tür tebliğler vergi idaresine yöneliktir ve idarenin emri niteliğindedir. Birinci grup tebliğler, tebliği çıkaran makamlarca “uygulama tebliği” ikinci grup tebliğler ise “yorum tebliğleri” olarak anılmaktadır. Genel tebliğler, hangi vergiye ilişkin çıkarılmış ise o verginin adıyla anılmaktadır. Genel tebliğler Resmî Gazete’de yayımlanır ve uygulamada da tek düzeliği sağlama amacı vardır.