Genel Vergi Hukuku: Tahsil Sırasındaki Haklar
Tahsil işlemi sırasında da mükelleflerin yararlanabilecekleri bazı haklar vardır. Mükellefler vergi kanunlarına uygun hesaplanmış vergiden fazlasını ödememe, mahsup, tecil, terkin ve cezalarda indirimden yararlanma hakları tanınmıştır. Olması gereken vergi miktarından fazlasını ödememe hakkı: Vergi mükellefleri kişisel koşullarını ve gelirlerini dikkate alarak, vergi kanunlarına göre belirlenen vergiden daha fazlasını ödememe hakkına sahiptirler. Mükellefler vergi kanunlarına göre hesaplanan vergi miktarını ödemelidirler, ne daha fazlasını, ne de daha azını. Bu nedenle eğer herhangi bir sebepten dolayı mükellefler fazla veya yersiz vergi ödemişlerse, bu vergileri diğer kamu borçlarından mahsup veya takas edilmesini isteyebilirler. Eğer mükelleflerin mahsup veya takas edecekleri borçları yoksa nakden iade talebinde bulunma hakkına da sahiptirler.
Tecil ve taksitlendirmeden yararlanma hakkı: Mükelleflerin kamu borcunu ödemeleri veya borcun cebri icra yoluyla takip ve tahsili onları “çok zor duruma” düşecekse, yazı ile istenmiş ve teminat gösterilmiş olmak şartıyla kamu borçları 36 aya kadar ve faiz alınarak tecil olunabilir (AATUHK, md. 48).
Terkinden yararlanma hakkı: Vergi hukukunda terkin, bazı koşulların varlığı durumunda devletin kamu alacağını bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran bir idari işlemdir. Terkin, gerekli koşulların oluşması durumunda mükelleflere vergi borcundan kurtulma olanağı sağlamaktadır. Terkin özellikle doğal afetler nedeniyle zarar gören mükelleflerin yararlanabileceği bir haktır.
Cezalarda indirimden yararlanma hakkı: İkmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergi cezalarının mükellef veya vergi sorumlusu tarafından ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili vergi dairesine başvurulması ve vadesinde ödenmesi halinde; vergi ziyaı cezasında birinci defada yarısı, müteakiben kesilenlerde üçte biri, usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezalarında ise her defasında yarısının indirilmesine olanak tanınmıştır (VUK, md. 376).