Giyim Kültürü ve Modanın Konuları
Düzen ve endüstriyel yaşam biçimine geçişe kadar giyinmiş olduğu giysiler işte bu nedenlerle günümüz giyim anlayışından farklıdır ve moda ile ilişkilendirilmesi söz konusu olamaz. Ancak, geleneksel giyimler, etnik giyim kuşam moda tasarımcılarını dönem dönem etkilemiştir. Sonradan öğrenilmiş bir sözcük olan “moda”nın daha sonra bir köyün veya kasabanın giyim anlayışını açıklarken kullanılması, ancak günlük bir * konuşma pratiği olarak yorumlanabilir. Söz gelimi “bizim köyün modası” tanımlaması, bu türden bir yaklaşımdır. Burada ifade edilen aslında o köyün adetine uygun olan giyim kuşam alışkanlıklarıdır. Bir gereklilik üzerine şekillenen ve yüzyıllardır köklü değişimlere uğramamış olan geleneksel gıyım kuşam bu halıyle gıyim kültürünün konularını oluşturur. Böylelikle giyım ve kuşam anlayışı bakımından simge toplumları ile modem toplumu birbirinden ayıran bir durum ortaya çıkar.
Kawamura’dan aktaran Özudoğru, gıyım ve moda arasındaki farkı aşağıdakı gıbı özetler. “Gıyım maddı bır üretimken moda sembolik bir üretimdir. Gıyım bir gerekliliktir, moda 1se aşırılıktır. Gıyımın yararlılık işlevi varken, moda statü işlevi görmektedir Her toplumda ve kültürde o toplumun kültürünü yansıtan gıyım örnekleri vardır. Moda hem olgu olarak hem de sıstem olarak giyim kültürünün konularından keskin bir ayrılık gösterir. Ancak, “moda” maddı kültürün konular arasında yer alan ve giyım kültürü başlığı altında irdelenen geleneksel giyım kuşam örgelerinin gereksinimlere dayalı üretim halınden farklı olarak, bır sıstem ıçınde yer alır.
Moda’nın Tanımı ve Kapsamı Tunalı’ya göre moda ınsan ruhunda temellenen bir davranış bıçımıdır Alışkanlıkların bır ürünü olan tüm davranışlarımız, gıyım kuşam, yemek kültürü vb. her şey bu kapsama girer. Gelenekle açıklanabilecek olan bu alışkanlıkların bır kısmı ınsan ruhunun değişime olan ıhtıyacı nedeniyle değişime uğrar. Tunalı, bunun bir duyarlık yenilenmesi olduğunu ve moda olarak kendisini gösterdiğini ifade eder. Moda sözcük olarak Latince “modus”tan gelir ve anlamı tarz demektir. Buna göre moda yaşam tarzı anlamına gelmektedir. Böyle bir yaşam tarzı duyarlık yenilenmesi olarak görünüş alanında değışımı ifade eder. Moda sözcüğü, TDK Türkçe Sözlük’te de; “değışıklık gereksinimi veya süslenme özentisiyle toplum yaşamına giren geçici yenilik” ve “belirli bır süre etkin olan toplumsal beğeni, bir şeye karşı göstenicn aşırı düşkünlük” olarak tanımlanmaktadır. “Façon” sözcüğü Fransızca’da yıne tarz ve üslup anlamına gelmektedir Bu sözcük İngilizce’ye fashion olarak geçmıştır. 17. yüzyıl sonunda stıl tarihinin konuları ile içiçe gelişen gıyım kuşam ve yaşam biçimleri moda olarak yorumlanmıştır. Oysa sıstem olarak modadan bahsedilmek ıçın Sanayı Devrımı ve Fransız Devrimi’nin gerçekleşmesi gerekmiştir. Modem moda sıstemı, üretim ve tüketim biçiminden, tanıtım ve örgütlenmeye ihtiyaç duyulan her #alanda, geçmişte el emeğine dayalı üretim biçiminin tamamen değişmesine neden olan bir olguya işaret etmektedir. Moda olgu olarak hem geçmişte hem de günümüzde sadece gıyim ve bedenle ilgili değildir. Sadece üretim biçimleri değişmiş olarak görülen moda; yeni anlayış ve kavrayış biçimlerini soyut ve somut olarak gösteren her şeyi kapsamaktadır. Hakko’ya göre moda, kımı nesnelerin nedensiz ve kısa süreli, birdenbire yaygınlık kazanmasıyla oluşan kesintisiz “belli bir döneme âit geçici beğeniler olgusu” olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumsal alanın her noktasına ulaşan ve belirli periyodık aralıklarla bir tür toplu çılgınlık olarak moda, hayatımızı belirli kalıplar içinde sürdürmemiz içın bızı yönlendirir.