Bohr Atom Modeli
1919 yılında Danimarkalı fizikçi Niels Bohr (Nils Bor), Rutherford modelinin açıklayamadığı noktalara (elektronların çekirdek üzerine neden düşmediği gibi) ışık tutuyordu. Bohr; atomları, çekirdek etrafındaki dairesel yörüngelerde hızla dönen elektronlarla çevrili cisimler olarak tasarladı. Bohr’un, hidrojen atomu için ortaya koyduğu varsayımlar şöyledir:
- Atomdaki her bir elektronun belirli bir potansiyel enerjisi vardır. Bu elektronlar çekirdek çevresinde dairesel bir yörüngede hareket eder. Bu yörüngelere “enerji düzeyleri, katmanları veya kabukları” adı verilir.
- Enerji seviyeleri atom çekirdeğine yakınlığına göre n =1, 2, 3, 4 gibi tamsayılarla veya K, L, M, N gibi harflerle ifade edilir. Elektronun içinde hareket halinde bulunduğu yörüngeye göre belli bir enerjisi vardır. Çekirdeğe en yakın düzeyinde (n = 1) bulunan bir elektron en düşük enerjiye sahiptir. Çekirdekten uzaklaştıkça o kabukta bulunan elektronun enerjisi artar.
- Elektronun enerjisi hiçbir zaman kabuklar arasındaki bir değerde olamaz. Bir atomun elektronları çekirdeğe mümkün olduğunca yakınsa bu elektronlar en düşük enerji düzeyindedir. Bu enerji düzeyine temel hal düzeyi denir.
- Atomlar yüksek sıcaklığa kadar ısıtıldıklarında elektronlar enerji absorbe (soğurma) ederek daha yüksek enerji düzeylerine geçer. Absorbsiyon adı verilen bu olay sonucunda atomlar uyarılmış hale gelir.
- Dışarıdan enerji alan elektronlar daha yüksek enerji düzeyine geçiş yapar ve kararsız halegelir. Bu duruma uyarılmış hal denir.
- Elektron kararlı haldeyken atom ışın yayınlamaz. Uyarılmış (yüksek enerjili) elektronlar kararsızdır ve temel hale geçmek ister. Elektronlar temel hale geçerken enerji kaybederler.
- Elektron, yüksek enerjili bir düzeyden daha düşük enerjili bir düzeye inerse aradaki enerji farkına eşit enerjiye sahip ışık yayılır. Bu olaya emisyon denir.
Bohr Atom Modelinin Yetersizlikleri Nelercir?
- Hidrojen gibi tek elektronlu atomların spektrumlarını açıklarken çok elektronlu atomlarınkini açıklayamamıştır. (Çok elektronlu atomların spektrumlarında enerji düzeylerinin her birinin iki ya da daha fazla düzeye ayrıldığı görülmektedir.)
- Elektronların belirli bir dairesel yörüngede döndüğünü belirtmiştir. Ancak günümüzde yörünge yerine elektronun bulunabilme olasılığının yüksek olduğu bölgelerden söz edilebilir.