Site icon Türkçe Malumatlar

İngiliz Yarış Atlarının Atası Türk ATI

“Byerley Türk” adlı Arap veya Türkmen olduğu iddia edilen bir at vardır. Bu atın ömrü 8-10 yılı savaş meydanlarında geçiyor. 1683 yıllarında ise bir Türk subayı olan sahibi ile II. Viyana kuşatmasına katılıyor. Avusturya’nın Budin’i kuşatmasından sonra sahibiyle birlikte esir düşüyor. Sonra Yüzbaşı Robert tarafından seyisiyle birlikte İngiltere’ye götürülüyor. İngiltere’de at yarışlarında peş peşe birinci olan Byerley Türk, zamanla bir efsane haline geliyor. Byerley Türk, İngiltere At yarışlarında birinci olmuş birçok ünlü atın atasıdır.

Byerley Türk yeni sahibi ile Kral III. William’ın İrlanda seferine ve Boyne Meydan Savaşına da katılmış. Bu savaşlarda da cesareti ve dayanıklılığı ile sahibinin başarılı olmasında nemli rol oynamış. Byerley Türk, yeni sahibi ile de iki yıl kadar savaş meydanlarında boy göstermiştir.

Byerley Türk’ün Türkçe bir ismi de var. Azarax. Anne ve babasının isimlerinden oluşturulan bu isim, babasının Ateş olan isminin ilk harfi A ile annesinin Zarif olan isminin Zar kısmının birleştirilmesi sonucunda ateş çocuğu anlamına gelen Azarax ismi üretilmiştir. Dönemin ressamlarından John Wootton tarafından resmedilen Byerley Türk hiç değişik renkte lekesi olmayan siyah bir at olarak resmedilmiş ve kayıtlarda çoğu yavrusunun da kendiyle aynı renkte olduğu yazıyor. Byerley Türk’ün rengini kendi gibi siyah olan annesi Zarif’ten aldığı söyleniyor. Zira Byerley Turk gibi savaş meydanlarında zorlu mücadeleler geçirmiş babası olan Ateş demirkır bir safkan.

İngiltere’deki en eski yarış kayıtlarında Byerley Türk’ün ilk olarak 1690 yılında yarış koşmaya başladığını görüyoruz. Bu tarih bize Byerley Türk’ün 10 ya da 12 yaşlarında yarış sahalarına geldiğini gösteriyor. Kuzey İrlanda’da düzenlenen Kraliyet koşusunu kazandıktan sonra bütün yarışçılar ve yetiştiricilerin dikkati Byerley Türk üzerine yoğunlaşıyor ve aygır olarak birçok talep almaya başlıyor. Byerley Türk’ün ilk tayı 1701 yılında doğan Basto’dur. Basto yarış sahalarında 1708-1710 yılları arasında başarılı yarışlar yapmış bir isim ama Byerley Türk hattının devamını sağlayan asıl isim ise bir başka oğlu Jigg. Kayıtlarda Basto ile aynı yıl doğduğu görünen Jigg’in 1718 doğumlu oğlu Partner (Crofts Partner) hem güçlü bir yarış atı hem de başarılı bir aygır olarak soyun devamını sağlayan isim olarak tarihteki yerini alıyor. Crofts Partner’ın 1743 doğumlu oğlu tartar 5 yaşında kazandığı önemli yarışlardan sonra sahip değiştirip bu ismi almış. Sahip değiştirdikten sonra da başarılı yarışlarına devam eden Tartar hara yaşamında ise Blaze’in kızı Cypron’dan Herod’u (King Herod) vererek bu soyun devamında önemli kilometre taşlarından bir olmuş.

İngiliz atı (Thoroughbred) ırkı Byerley Türk, Darley Arabian ve Gololphin Barb isimli üç temel aygırın İngilizlerin çeşitli coğrafyalardan getirdikleri kısraklarla (bunlar içinde Akhal Teke kanı taşıyan Maneki atı kısrakları da var) eşleştirilmesinden meydana gelen bir ırktır. Irkın kurucu isimleri bu aygırlar olsa da ırkın oluşmasında kullanılan başka aygırlar da vardır. Brownlow Türk, Hautboy, Spanker, Lister Türk, Harpurs Barb, Leedes Arabian, Darcy Yellow Türk, Muslo Türk bu isimlerden bazılarıdır. İngiltere’de daha sonra bir atın safkan Thoroughbred sayılabilmesi için Byerley Türk’ün torununun torunu olan Herod (1758) , Godolphin Arabian’ın torunu olan Matchem (1748) ve Darley Arabian’ın torunu olan Eclipse (1764) kanlarından soyundan gelme şartı konulmuştur.

Exit mobile version