Ünite 1 Temel Veteriner Genetik Önemli Notlar
Destekleyen başka bilim adamları olsa da Pangenezis teorisi Hipokrat; Ön oluşum (Preformasyon) teorisi Leeuwenhoek, Bonnet, Spallanzani; Epigenezis teorisi ise Wolff tarafından savunulmuştur. Pangenezise göre yavrunun oluşumunda erkek ve dişinin tüm hücrelerinden gelen minyatür organ kopyaları başlıca rolü oynarken, Ön oluşumculara göre erkek ve dişinin gamet hücrelerinden doğrudan minyatür bir insan gelmektedir. Epigenezis teorisinde ise anne ve babadan gelen gamet hücreleri ancak birleşirlerse bir canlı oluşmaya başlamaktadır. Bu fikir Aristo’nun babadan gelen can ile anadan gelen maddenin uterusun sıcaklığıyla canlıya dönüştüğü fikri ile benzeşmektedir.
Bir canlıya ait genom dizilimini ve fonksiyonel yapısını elde etmek demek verim, davranış, hastalık, dış görünüş gibi yaşamıyla ilgili tüm bilgileri elde etmek ve hatta kontrol etmek demektir. Hayvanlarla ilgili olarak yapılan genom çalışmalarında da özellikle verim ve kalıtsal hastalıklarla ilgili bilgi önem kazanmaktadır. Gen yapıları ve nasıl kontrol edildikleri bilinirse yetiştiricilik daha karlı hala getirilebilir, kalıtsal hastalıklar kontrol altına alınabilir, insanlardaki hastalıklar için hayvan modelleri oluşturulabilir. Ayrıca milyonlarca yıl önce yaşamış hayvanların genomlarının dizilenmesiyle klonlama yapmak bile olası olabilecektir.
Bazı karakterlerde çevre faktörlerinin de etkisiyle fenotip, genotipten beklenenden farklı olabilmektedir. Örneğin bir ineğin süt verimi birçok gen etkisinde olduğu gibi geçirdiği hastalıklar, tükettiği yemin içeriği, iklimsel değişimler ve hatta hayvan sahibinin davranışları gibi birçok çevre faktöründen etkilenmektedir. Genotipinde üstün süt verimine neden olan genleri taşısa bile olumsuz koşullar altında fenotipine bakılarak, hatalı bir şekilde, düşük verimli bir hayvanmış gibi değerlendirilebilir.
Dolly 6 yaşındaki bir koyunun vücut hücresinden alınan genetik materyalden klonlandığından bazı bilim adamları tarafından 6 yaşında doğmuş gibi kabul edilmektedir. Bu düşüncenin temelinde yaşlılık süreci ile yakından ilişkili olan kısa telomerler yatmaktadır
Kromozomların uç kısımlarında yer alan telomerler, kromozomların zarar görmesini ve kırık kromozom uçlarının birbirine yapışmasını engelleyen, özelleşmiş nükleotid tekrar dizileridir. Her hücre bölünmesi sonunda boyunun kısalmasına bağlı olarak yaşlanmaya sebep olduğu düşünülmektedir. Dolayısıyla Dolly’nin erken ölümünün nedeni, hastalığı mı, yaşlı doğması mı, telomerlerinin kısa olması nedeniyle çabuk yaşlanması mı ya da klon koyun olması mı şeklindeki tartışmalar bilim insanları arasında da devam etmektedir.