Geviş getiren hayvanlarda ani gelişen gazlı rumen şişkinliği solunum ve kalp-damar fonksiyonlarının tehlikeye girmesine neden olur ve acil müdaheleyi gerektirir. Küçük hayvanlarda da (köpek gibi) benzer sorunlar görülebilir. Ruminantlarda ilaç tedavisinin etkisi gazın tipine bağlı olarak değişir. Köpüklü şişlikte temelde besin vardır. Leguminoz bitkilerin veya fazla tahıllı besinlerin verilmesi ile şekillenir. Köpüklü şişkinlikte, dayanıklı köpük, fermentasyon gazları tarafından oluşturulur. Küçük gaz kabarcıkları birleşemez ve geğirme ile çıkarılamaz. Tükrüğün (alkali) yetersiz olduğu durumlarda köpük daha da güçlenir. İlaç uygulaması bu tip şişkinlite (köpüklü) yararlı olur.
İlaç örnekleri: Ayçiçek yağı, yer fıstığı yağı, terpentin (terebentin, neft yağı), keten tohumu yağı, polaksalen, dimetikon, sodyum bikarbonat.
Etkileri: Yüzey gerilimini artırarak köpüğün kırılmasını kolaylaştırıp, gaz çıkarılmasını sağlarlar.
Kullanılmaları: Proteince zengin bitkilerin (baklagiller) veya tahılların fazla miktarda verilmesi ile şekillenen köpüklü gaz-şişkinliğin tedavisinde kullanılırlar.
Sindirim Fonksiyonlarına Yardımcı Olan İlaçlar (Pankreatin Destekleri)
İlaç örnekleri: Proteaz, lipaz, amilaz aktivitesine sahip destekleyiciler.
Etkileri: Protein, yağ ve nişasta sindirimine yardımcı olur.
Kullanılmaları: Pankreatik hipoplazi, kronik pankreatitis veya pankreas dejeneratif atrofisinde kullanılırlar.
Karaciğere Etki Eden İlaçlar
Akut karaciğer rahatsızlığı, viral, bakteriyel, paraziter vb nedenlere bağlı olarak görülebilir. Karaciğer toksinleri, sistemik veya metabolik hastalıklar, travmatik veya hipoksik zararlar, neoplazı akut etkiye neden olabilir. Kronik olgularda, toksinler (bakır, antiepileptikler, mikotoksin, bitki toksinleri vb), beslenme bozuklukları (domuzlarda Vit E ve selenyum noksanlığı, fazla süt veren ineklerde yağlı karaciğer sendromu, koyun ve keçilerde gebelik toksemisi vb), ruminantlarda karaciğer kelebekleri nedenler arasındadır. Köpek ve kedilerde de kronik karaciğer rahatsızlıkları görülür. Tedavide öncelikle nedenlerin giderilmesi ve koruyucu uygulamaların yapılması gerekir.
İlaç örnekleri: Kolin, metiyonin, lesitin, vitamin E ve selenyum, glikoz ve fruktoz, kortikosteroidler ile penisillamin, trientin gibi bakır şelatörleri (bağlayıcılar).
Etkileri: Farklı mekanizmalarla koruyucu olarak etkirler. Bir kükürtlü aminoasit olan metiyonin glutasyon mekanizmalarında görev alır ve hücre içi antioksidan olarak etkir. VitE ve selenyum kombinasyonu yine antioksidan etkiyle hücreleri toksinlere karşı korur. Bakır şelatörleri ise kronik bakır maruziyeti durumlarında bakırı bağlayarak sindirim sisteminden emilimini önlerler.
Kullanılmaları: Yukarıda bahsedilen olgularda karaciğeri koruma amaçlı olarak kullanılırlar.
Safra Söktürücü ve Safra Salınımını Uyarıcı İlaçlar (Kolagog ve Koloretikler)
Kolagoglar (Safra Söktürücüler)
Kolagoglar (Safra Söktürücüler) İlaç örnekleri: Kenodeoksikolik asit, kenik asit (kenadiol), ursodiol (ursodeoksikolik asit).
Etkileri: Ursodiol, kolesterolün karaciğerden sentez ve salımını, bağırsaktan ise emilimini önleyerek kolesterol kapsayan safra taşlarının erimesini kolaylaştırır. Böylece safra akışını kolaylaştırır.
Kullanılmaları: Kronik karaciğer rahatsızlığı olan özellikle kedi, köpek gibi küçük hayvanlarda safra tuzlarının hepatotoksik etkilerini azaltımak ve karaciğer hücrelerini toksik safra asitlerinden (litokolat, deoksikolat, chenodeoxycholate) korumak için kullanılır.
Koloretikler (Safra Miktarını Artıranlar)
İlaç örnekleri: Trithiomethoxyphenylpropene-Anethol Trithione, menbuton, klanobutin.
Etkileri: Safra yapımını artırarak.
Kullanılmaları: Safra noksanlığına bağlı sindirim bozukluklarında.