Deneyim yada tecrübe, genel olarak bilinçli olaylara, daha özel olarak algılara veya bu bilinçli süreçler tarafından üretilen pratik bilgi ve aşinalığa atıfta bulunur. Tecrübe ya da deneyim, bir konuda zamanla elde edilen bilgi birikimidir. En sağlam tecrübeler ihanete uğramakla, başarısızlıklarla elde edilir. Her başarısızlık aslında bir tecrübedir. Tecrübe öğrendiğiniz şeyleri unutmama sanatı veya hayatta yediğiniz kazıkların bileşkesidir. Freud’a göre ise tecrübe demek kalbiye bağlantısını kaybetmiş insan demektir. Oscar Wilde’a göre hatalarımıza verdiğimiz isim.
Marcel Proust, “tecrübe dediğimiz şey, kişiliğimizin bir özelliğinin kendi nazarımızda açıklık kazanmasından ibarettir; bu kişilik özelliği doğal olarak tekrar ortaya çıkar, üstelik bir kez sergilemiş olduğumuz için, daha da güçlü bir biçimde ortaya çıkar, ilk defasında bizi yönlendirmiş olan güdü, hatıranın çeşitli telkinleriyle pekişir. bireyler açısından kaçınılması en zor olan hırsızlık, kendinden çalmaktır.” der Albertine kayıp kitabında.
Peyami Safa ise tecrübe hakkında şunu der ; Yaşlanarak değil, yaşayarak (anlayarak) tecrübe kazanılır. Zaman insanları değil, armutları olgunlaştırır.
Japonların kırık testi onarma üzerine bir sanatı vardır adı ‘kintsugi’. kırılmış olan testileri çöpe atmazlar parçalarını birleştirerek yeni bir testi elde ederler. bunun maliyeti sıfırdan bir testi yapmaktan çok daha fazladır ama japon’lar kintsugiye değer verirler. çünkü kırılmış olan eski olan yara almış olan onların gözünde daha değerlidir. Tıpkı bunun gibi yaşadığınız her gün size bir tecrübe katar ve gün sonunda artık daha eskimiş daha yara almış daha değerli olursunuz. yaşadığınız iyi ve kötü tecrübeleri sizler de sevin ve sayın. çünkü onlar sayesinde bugün siz paha biçilmez birisiniz.
Deneyim çeşitli disiplinlerde tartışılır. Fenomenoloji, deneyimin yapısı ve içeriğinin bilimidir. Epoché veya eidetik varyasyon gibi farklı yöntemler kullanır. Duyusal deneyim epistemolojiye özel ilgi gösterir. Bu alandaki önemli bir geleneksel tartışma, ampiristlerin iddia ettiği gibi, rasyonalistlerin içeriğine göre tüm bilgilerin duyusal deneyime dayanıp dayanmadığıyla ilgilidir. Bu, deneyimin, rekabet eden teoriler arasında tarafsız bir arabulucu olarak hareket ettiği söylenen bilimdeki deneyimin rolü ile yakından ilişkilidir. Metafizikte deneyim, her ikisi de madde ile deneyim arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalışan zihin-beden probleminde ve zor bilinç probleminde yer alır. Bazı teorisyenler, tüm kavramların deneyimlerden öğrenildiğini savunurken, diğerleri bazı kavramların doğuştan gelen psikoloji olduğunu savunmaktadır.