Farmakoloji ve Toksikoloji: EAggEC, EAEC, DAEC, EHEC
Enteroagregatif E. coli (EAggEC, EAEC)
Gelişen dünyamızda özellikle çocuklarda görülen akut ve uzun süreli ishalin en önemli etkenidir. Ayrıca turist ishalinin en yaygın nedenidir. Patogenez sırasında, EAEC, bağırsak mukozasına agregatif (kümeler hâlinde) yapışır. Bu yapışma mukus biyofilmi oluşumuna ve iltihaplanmaya sebep olur.
Diffuz Adheziv E. coli (DAEC)
Hücre çözen E.coli olarak bilinmektedir. 12 aylık çocuklarda ishale neden olmaktadır ve gelişmiş ülkelerdeki önemli patojenlerden biridir. DAEC suşları; epitel hücreleri üzerindeki yaygın yapışma şekilleri, α-hemolizin üretimi ve sitotoksik nekroz faktör 1 ile karakterize edilmektedir
Enterohemorajik E. coli (EHEC) ve E. coli O157
Patojen E. coli grupları içinde ciddi hastalıklara neden olan EHEC üç temel sendroma neden olur. Bunlar; hemorajik kolit (HC), hemolitik üremik sendrom (HUS) ve trombotik trombositopenik purpura (TTP)’dır. Enterohemorajik E. coli suşları salgıladıkları toksinler ile ribozomal protein sentezini bozarak konak hücre ölümüne yol açar. Bu grup içerinde en çok tanınan ve bilineni E.coli O157’dir.
Fakültatif anaerob, diğer E. coli’lerden farklı olarak 44-45 °C’de zayıf üreme gösteren ve sığır etinde -20 °C’de 4-9 ay canlı kalabilen, gram negatif, az hareketli bir basildir. Escherichia coli O157’nin biyokimyasal reaksiyonları sorbitol fermentasyonu, glukuronidaz aktivitesi dışında tipik E. coli’de olduğu gibidir. E. coli O157: H7’nin patojenitesinde, verotoksin (VT) veya shiga-like toksin (Stx) olarak adlandırılan toksinlerin önemli rol aldığı tespit edilmiştir. E. coli O157’nin optimum gelişme sıcaklık derecesi 37 °C’dir. Üreme sıcaklık aralığı ise 8- 45 °C arasında değişmektedir. E. coli O157: H7’nin üremesi ve canlılığı üzerinde etkili olan diğer önemli etken pH faktörüdür. Patojen E. coli’nin pH 5,4’ün altında üreyemediği için E. coli O157: H7 serotipinin düşük pH’lı ortamlara da dayanıklı olduğu, bu konuda ortamdaki asit çeşidinin etkili olduğu ifade edilmektedir. Etkenin aside karşı direnci ortam pH’sı ile birlikte üreme fazına bağlıdır.
E. coli O157: H7 enfeksiyonlarında minimal enfeksiyon dozu (MID) 10-100 kob/g gibi çok düşük değerlerdedir. Bu değer, bazı kaynaklarda 2- 2000 kob/g olarak bildirilmesine karşın, bakteri sayısı 10-100 kob/g olduğunda enfeksiyon oluşabileceği bildirilmiştir. EHEC grubu içerisinde yer alan E. coli O157 hemorajik kolit, hemolitik üremik sendrom ve trombotik trombositopenik purpura olmak üzere üç temel sendroma neden olabilmektedir. Bunların dışında septisemi, menenjit ve idrar yolları enfeksiyonları da gelişebilmektedir. E. coli O157 enfeksiyonları çocuklarda ve yaşlılarda daha etkili olabilmektedir.