Avrupalı güçlerin, 1699 Karlofça Antlaşması’ndan sonra Osmanlı Devleti’ne söz geçirmesi ancak 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’yla olmuştur. Küçük Kaynarca Antlaşması ile eski gücünü kaybeden Osmanlı Devleti’nin yerini Avrupa’da Rusya ve Avusturya almıştır. Daha sonra bu iki devlet, Osmanlı Devleti’ne karşı siyasi faaliyetlere girişmiştir. Fransız İhtilali ve Napoleon Savaşları’ndan sonra ise İngiltere ve Fransa da Osmanlıların siyasetine karışmaya başlamıştır. Osmanlı coğrafyasına nüfuz etme çabalarına 1870’te siyasi birliğini sağlayan Almanya da katılmıştır.
1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’yla Kırım’ı ele geçirme yönündeki engelleri aşan Rusya, Osmanlı toprakları üzerinde daha geniş emeller beslemeye başlamıştır. II. Catherine’nin (Katerina) genel olarak “Yunan (Grek) Projesi” olarak bilinen bu emeliyle Osmanlı topraklarının paylaşılması ve eski Bizans’ın canlandırılması amaçlanmıştır. Osmanlı Devleti’nin paylaşılmasını sadece II. Katerina değil Avusturya İmparatoru II. Joseph (Jozıf) de istemiştir. Planlarını gerçekleştirmek için iki lider 1780’de Avusturya’da bir araya gelmiş ve aldıkları kararları imzalamışlardır.
Rusya ile Avusturya’nın bu ittifakı, Avrupa’daki siyasi dengeyi temelden sarsacak niteliktedir. Bu planın genel amacı Osmanlıların Avrupa’dan atılması ve topraklarının kendi aralarında paylaşılmasıdır. II. Katerina bu planla İstanbul, Trakya, Makedonya, Bulgaristan ve Kuzey Yunanistan’la birleşerek yeni bir Bizans İmparatorluğu kurmayı istemiştir. Balkanlarda birçok bölgenin ise Avusturya’ya verilmesi öngörülmüştür. Osmanlı topraklarını paylaşmayı öngören bu proje, Avusturya İmparatoru II. Joseph’in ölmesiyle uygulanamamıştır.
Osmanlı Devleti ile Avrupalı Tüccar Devletler
Ünlü Fransız düşünürü Montesquieu “Türklerin imparatorluğu, şu sıralarda Bizanslıların eskiden düştüğü zayıflık derecesindedir. Ancak daha uzun süre yaşamaya devam edecektir. Çünkü toprak ele geçirme isteğiyle Osmanlı Devleti’ni tehlikeye atacak imparatorlar bulunsa bile Avrupa’nın tacir ülkeleri çıkarlarına öylesine bağlıdır ki hemen Osmanlıların yardımına koşar.” demiştir.
Trandafir G. Djuvara (Romanyalı Diplomat), Türk İmparatorluğu’nun Paylaşılması Hakkında Yüz Proje, s.1’den düzenlenmiştir.