Türklerin İçlerinde, inandıkları için değil de, sadece ülkelerinden geçen Müslümanlara yaranmak için “Lâ ilâhe illallah, Muhammed rasulullah” diyenler var. Aralarından biri zulme uğrar veya başına kötü bir şey gelirse başını semaya doğru kaldırır, “bir Tanrı!” der. “Bu, Türkçede “bir Allah” demektir. Türkçede bir Arapçadaki vahid, Tanrı ise Allah karşılığıdır. Aralarından biri beni Kur’an okurken dinledi ve beğendi. Tercümana dönüp “Ona susmamasını söyle” dedi. Bu Oğuz Türk’ü bir gün tercümanı aracılığıyla “Bu Arap’a sor, Rabbimizin karısı var mı?” dedi. Bunu büyük günah sayıp Allah’ı tesbih (Sübhana’llah dedim) ve istiğfar (afv dileme) ettim. O da, benim gibi tesbih ve istiğfar etti. Türkün âdeti böyledir. Müslümanı tesbih ve tehlil (Sübhanellah ve Lâ ilâhe illallah) derken duyarsa onun gibi yapar.
İbn Fadlan Seyahatname Sayfa 30
İlk Müslüman Türkler Allah’ı insan gibi bir varlık zannediyordu. Çünkü Kuran’da Allah birilerine kızıyor, öfkeleniyor, lanetlerle yağdırıyor, beddua ediyor, kimin kaç kadınla birlikte olacağına karar veriyordu. Bunlar ise Türklere göre tipik insan davranışlarıydı ve ilk Müslüman Türklerin kafasında da Allah’ın bir insandan farkı yoktu. Bu yüzden yeni Müslüman olmuş Türk’ün biri de İbn Fadlan’a Allah’ın kaç karısı var diye soru sorunca İbn Fadlan afallamış ve Türk’ten tövbe etmesini istemiştir. Türklere göre Tanrı tektir. Türkler Tanrı’ya Gök Tengri der. Tanrı sözcüğünün kökeni de Tengri’den gelir. Gök Tengri kişilere kut verir kut alır. Gök Tengri yaratıcıdır ve Türkleri insanlığa baş olsun diye yaratmıştır. Gök Tengri, İslam inancındaki Allah gibi insanlara özgü davranışlar sergilemediği içinde İslam’a geçen ilk Türkler samimi bir şekilde İslam’a inanmamıştır. Türklerin İslam’a inanmaması asırlarca süren bir süreç sonucunda meydana gelmiştir. Zaten Müslüman olan ilk Türkler genellikle bunu siyaset icabı yapmıştır.