Tedarik zinciri uygulamalarında çok sayıda engelle karşılaşılabilir. Araştırmacılar söz konusu engelleri iki kategori altında toplamaktadır. Bunlar, işletmelerin birbirleriyle olan rekabeti ve zincir içinde yaşanan yönetsel sorunlardır. İşletmelerin birbirleriyle yaşadıkları rekabete yönelik engelleri aşağıdaki gibi sıralamamız mümkündür:
• İşletme içi ve işletme dışında üstünlük sağlama/güç kazanma mücadeleleri,
• Bölge ya da yöre hâkimiyeti gibi bir konuda üstünlük sağlamak için verilen mücadele,
• Yetersiz tedarik zinciri yönetimi planlamalarına sahip olma,
• Tedarik zinciri yönetimi konusunda uzak görüşlülük eksikliği,
• Güven eksikliği,
• Tepe yönetimine aşırı bağımlılık ve yetersiz tedarik zinciri yönetimi anlayışı.
Tüm bu engeller tedarik zincirinin çevikliğini olumsuz yönde etkiler ve yönetimin etkinliğini azaltır. Ancak engellerin en olumsuzu, içte ve dışta güç kazanma mücadelelerinin tedarik zincirinde hızlı ve şiddetli bozulmalara yol açmasıdır. Bu da tedarik zinciri süreçlerince acil önlemler almayı gerektirir. Bir diğer engeli oluşturan yetersiz planlama ve vizyon eksikliği, tedarik zincirinde başarısızlığa yol açan önemli bulgulara işaret etmektedir. Burada sıraladığımız bazı faktörlerin etkileri yavaş seyredebilir ancak, sonuçta olumsuz etkiler kendisini gösterir.
İkinci kategoride yer alan yönetsel güçlükler, hatalı sıralanmış tedarik zinciri süreçleri, yapıları ve tedarik zinciri prosedürlerinin işletme kültüründe yarattığı temel farklılıkları kapsamaktadır. Araştırmacılar, yönetsel güçlükler konusunda aşağıda sıraladığımız engelleri belirlemişlerdir:
• Bilgi teknolojisi/Bilgi sistemi yetersizliği,
• Örgütsel yapı/kültür farklılıkları,
• Tedarik zinciri performans ölçümü eksikliği ve işbirlikleri temel noktalarında eksiklikler.
Burada sıralamış olduğumuz engellere hem işletme düzeyinde hem de tedarik zinciri düzeyinde
rastlanmaktadır. Bu yüzden, sorunların çözümünü her iki taraf için de düşünmek gerekmektedir. En kötü engel konumundaki Bilgi teknolojisi/Bilgi sistemi yetersizliği tüm tedarik zinciri boyunca rekabet avantajı kaybı anlamına gelmektedir. Bilimsel literatürde tedarik zinciri yönetimi engelleri için çeşitli çözümler önerilmiştir. Araştırmacıların çözüm önerileri aşağıdaki gibidir:
• Bilgi saydamlığı
• Çapraz işlevsel işbirlikleri (karşılıklı işbirlikleri)
• İşbirliklerinin planlanması,
• Bilgi teknolojisi mimarisi/internet erişim olanakları
• Biçimsel performans izleme,
• Tedarik zinciri yönetimi vizyonu ile ilgili stratejilerinin uyumlaştırılması,
• İnsan gücü faktörüne özen gösterme,
• Tedarikçi sertifikasyonu/tedarikçi eleme,
• Hedef müşterileri bölümlere ayırma ve yatırım/yarar paylaşımı.
Benzer araştırmalar tedarik zinciri yönetiminin anahtar yararlarını da önem sırası itibariyle aşağıdaki gibi belirtmişlerdir:
• Stok dönme hızında artış,
• Gelirlerde artış,
• Tedarik zinciri yönetimi maliyetlerinde azalma,
• Ürün bulunabilirliği,
• Sipariş karşılama süresinin azalması,
• Talebe cevap verme ve karşılama yeteneğinde gelişme,
• Ekonomik katma değer yaratılması,
• Sermayeden yararlanma,
• Pazara ulaşım süresinde azalma ve lojistik maliyetlerden tasarruf.
Şekil 2.2’de tedarik zinciri yönetimi uygulamalarında gözlenmiş olan engellemeler, yaşanan güçlükler, sağlanan yararlar ve köprüleri bir varsayımsal çerçeve içinde görmekteyiz.
Tedarik Zincirini Yönetme Gerekliliği
Bir diğer önemli konu, işletmelerin tedarik zincirlerini yönetme gereksiniminin nedenleri ile ilgilidir. Tedarik zinciri yönetimi kapsamında, bilgi aktarma, parça/akşamların üretimi, depolanması, taşınması ve fonların transferi vb. konular yer almaktadır. Toplam tedarik zinciri maliyetleri, taşınmaz malların maliyetlerindeki artış ve nakliye ücretlerindeki belirsizlikler gibi dinamik küresel işletmeler için önemli sermaye maliyetini içeren çok sayıdaki parametreye bağlı olarak artmaktadır. Ancak, tedarik zinciri yönetimindeki mükemmel planlama ile malzeme ulaşımı, üretim programlama ve dağıtım yalnızca stok ve stok maliyetlerini azaltmakla kalmaz aynı zamanda harcanan zaman ve enerji kayıplarını da azaltır. Tedarik zinciri yönetimi, endüstri sıralamasına göre stok yatırımlarının değiştirilmesinde etkilidir ve ekonomik dalgalanmaları önlemeye de yardımcı olur.