Carl Sagan Thales’i Anlatıyor

Thales dünyayı tanrıların aracılığına başvurmadan anlama çabasına girişmiştir . Babilliler gibi o da dünyanın bir zamanlar sudan oluştuğu inancındaydı. Babilliler kuru toprağı açıklamak için Marduk’un, suların yüzeyine bir paspas serdiği ve kiri bunun üzerine yığdığı inancını taşıyorlardı. Thales de buna benzer bir düşünceye sahipti. Ancak şu farkla ki, açıklamasında Marduk’a yer vermemişti. Evet, başlangıçta her şey suydu. Toprak parçaları doğal bir süreç sonucu okyanuslardan çıkıp meydana geldi. Nil deltasında görülen toprak birikimine benzer biçimde bir oluşum olmalı, diye düşünüyordu Thales. Gerçekte suyun her maddenin temelinde bulunan vazgeçilmez öğe olduğuna inanıyordu. Bugün bizim de elektronlar, protonlar ve nötronlar ya da quark’lardan söz edişimiz gibi. Thales’in vardığı sonuçların doğru olup olmadığı önemli değil. Önemli olan yaklaşımıdır. Dünyanın doğada karşılıklı etkileşim durumundaki maddi güçlerden oluştuğunu ileri sürüyor, bunu tanrıların oluşturmadığını söylüyordu. Thales Babil’le Mısır’dan astronomi ve geometri gibi yeni bilimlerin tohumlarını îyonya’ya getirmişti ve bu bilimler bu verimli topraklarda filizlenip yeşerecekti. Thales’in özel yaşamı üzerine bildiğimiz fazla bir şey yok. Fakat onun hakkında Aristo Politics adlı kitabında ilginç bir fıkra anlatır.

Thales’in yoksulluğu yüzüne vurulurdu. Bundan da felsefenin yararlı bir uğraş olmadığı anlamı çıkarılırdı. Anlatıldığına göre, kışın göğe bakıp gelecek yılki zeytin rekoltesinin iyi olup olmayacağını anlayabilme yetisi ve bilgisine sahipmiş. Bir yıl, zeytinyağı makinelerinin tümünü önceden kiralayarak az parayla büyük bir işe girişmiş. Hasat zamanı geldiğinde o yıl bol zeytin olduğu ve herkes malını zeytinyağına çevirmek üzere pres peşinde koştuğundan Thales makineleri istediğine ve istediği parayla vererek büyük kâr etti. Böylece filozofların isterlerse çok para kazanabileceklerini, fakat uğraşlarının başka şeyler olduğunu herkese kanıtlamış oldu.

Thales’in siyasi görüşleri de güçlüydü. Miletos’luların, Lid-ya Kralı Krezüs tarafından devleti içinde eritilmesine karşı koymalarım başarıyla sağlamıştır. Ancak îyonya Adalarının Lidya’-ya karşı bir federasyon oluşturması fikrini kabul ettirememiş-tir.

Carl Sagan Kozmos

Bir Cevap Yazın