İstanbul’un Fethi Osmanlı Devleti’nin Türk ve İslam dünyasındaki saygınlığını artırmıştır. Osmanlı Devleti’nin Asya ve Avrupa’daki toprakları birbirine bağlanmıştır. İstanbul’un fethedilmesi Osmanlıların Avrupa’da ilerlemesini sağlamıştır. Orta Çağ kapanmış, Yeni Çağ başlamıştır. Bizans İmparatorluğu (Doğu Roma İmparatorluğu) ortadan kalkmıştır. Yıkılamayacağı düşünülen büyük surların yıkılabileceği anlaşılmıştır. Avrupa’daki krallar etrafı surlar-la çevrili büyük şatolarda yaşayan derebeylerin hâkimiyetine son vermiştir. Avrupa’da hüküm süren derebeylik sistemi çöküş sürecine girerken m erkezî krallıklar güç kazanmaya başlamıştır. Bizans’tan destek alarak yaşayan Mora Despotluğu ile Trabzon Rum İmparatorluğu gibi siyasi teşekküllerin hâkimiyetleri sona ermiştir.
İstanbul’un Fethi, Osmanlı Devleti’nin kurumsallaşmasında önemli rol oynamıştır. Devletin başkenti İstanbul’a taşınmıştır. İdari olarak Osmanlı Devleti, büyük bir imparatorluk hâline gelmiştir. İstanbul ilim ve kültür merkezi olmuştur. Fatih Sultan Mehmed, devrin ulemasıyla iletişime geçerek bazı âlimlerin Osmanlı ülkesine gelmelerini sağlamıştır. Semerkand, Buhara, Kahire, Şam, Bağdat gibi önemli bilim merkezlerinden âlimler Osmanlı ülkesine gelmişlerdir. Devletin en yüksek ilmî müessesesi olan Sahn-ı Seman Medreseleri açılmış, burada Ali Kuşçu gibi önemli âlimler müderrislik yapmıştır.
Fatih Sultan Mehmed, İstanbul’u aldıktan sonra buranın yerli halkının huzur içinde yaşamlarına devam etmelerini sağlamıştır. Çeşitli ırk ve dinlere mensup olan kimseler etnik kökenleri dikkate alınmadan Osmanlı millet sistemi içinde yer almışlardır. Müslüman olmayan kimselerin dinlerini rahatlıkla yaşamalarına imkân sağlanmıştır. Osmanlı Devleti’nde farklı dinî ve etnik unsurlar huzur içinde yaşamlarını devam ettirmiştir. Fener Rum Patrikhanesinin faaliyetlerini devam ettirmelerine müsaade edilmiştir. Ermeniler, “Millet-i sâdıka” olarak görülmüştür. Fatih Sultan Mehmed, İstanbul’u aldıktan sonra burada yaşayan gayrimüslimlere dinî serbestlik tanımıştır.