Milattan Önce 1200 yıllarında Yunan Yarımadası’ nın DorTar tarafından işgal edilmesi üzerine buradan kaçan Aka’ların İzmir, Milet, Efes, Foça ve Bergama dolaylarına yerleşerek yerli halkla kaynaşmaları sonucunda meydana gelen uygarlıktar.
Özellikleri:
1) Uygarlıkta çok ileri giden İyon’lar Yunanlıları da etkileri altında bırakmışlardır.
2) Denizcilik ve ticarete önem vermişlerdir.
3) Fenikeliler’den alfabeyi alan İyonlar İyon alfabesini oluşturdular.
4) Tarihte ilk kez demokratik yönetimler oluşturdular. Aristokratik Cumhuriyet’le yönetilmişlerdir.
5) Doğu uygarlıklarını Ege Havzası’na taşımıştır.
6) Mimaride İyon düzeni olarak bilinen yapı tarzını oluşturdular.
Ticaret yollarının bitiş noktasında bulunmaları, tarım ve deniz ticareti sayesinde zenginleşmeleri sonucunda kültürel ve bilim yönüyle Anadolu medeniyetlerinin en gelişmişini oluşturmuşlardır. Yerleşme amacıyla özellikle Marmara ve Karadeniz kıyılarından pek çok koloni kurmuşlardır. Şehir devletleri halinde yaşamaları, bilim insanlarının yetişmesine uygun özgür düşünce ortamına zemin hazırlamıştır. Bazı ünlü İyonyalılar; tıpta Hipokrat, tarihte Herodot, felsefe’de Diyojen, matematikte Pisagor, Thales gibi bilim insanları yetişmiştir. İnsan şeklinde düşündükleri çok tanrılı din anlayışı vardır. Özellikle Efes kentinde bir ana tanrıça figürü olan Artemis önemli tanrıçalardadır. Persler tarafından İyonyalılar’a son verilmiştir. Perslere teslim olan Miletos hariç diğer birçok İyon kenti yağmalanmıştır. Atina’nın desteklediği bazı isyan girişimleri olduysa da bu girişimler sonuçsuz kalmıştır.
İyonlar bilim, sanat ve felsefede çok önemli gelişmeler gösterdiler. Matematikte Tales ve Pisagor, Fizikte Aneksimenes, Tıpta Hipokrat, Tarihte Heredot, Şair Homeros İyon asıllıdırlar. Felsefede Milet Okulu’nun kurucusu İyon’lardır. Yunan kültürünün oluşmasında, İyon’lu bilginlerin etkisi vardır.