Sağlık; hastalık ve sakatlık durumunun olmaması, ruhsal, fiziksel, sosyal açıdan iyilik ve mutluluk hâlinin olmasıdır. Bu tanıma göre bir bireyin sağlıklı olabilmesini sağlayacak olguların başında onu etkileyecek olumsuz faktörlerin giderilmesi gelmektedir. Hijyenik ortamın sağlanması insan vücuduna zararlı olabilecek mikrobiyal, fiziksel ve kimyasal etmenlerin uzaklaştırılmasını sağlar. Hijyenin oluşturulması amacıyla yapılan bu uygulamalar sayesinde ortamda maddi anlamda sağlık için gerekli şartlar sağlanırken, ruhen bir rahatlamayla da sağlıklı olma ve sağlıklı kalma koşulları sağlanmış olur.
Hijyen, sağlıklı yaşamın sağlanmasının temelidir. Sağlıklı olabilmek adına herkes öncelikli olarak bireysel temizliğine dikkat etmek ve bunu sağlamak içinde gerekli işlemleri rutin alışkanlıklar hâline getirmek zorundadır. Elleri yıkama, dişleri fırçalama, banyo yapma gibi faaliyetler bireysel temizliğin sağlanmasında öncelikli yapılan faaliyetlerdir. Bunlarla birlikte hijyenik koşulların sağlanması amacıyla herkesin bireysel temziliğine dikkat ettiği kadar yaşanılan ortamlarda da temizliğe dikkat etmesi gereklidir. Bunu da kişinin ilk olarak sosyalleştiği yer olan aile içinde öğrenmesi gereklidir. Ailede hijyenik koşulların sağlanması amacıyla kuralların konulması ve bu kurallara da devamlı uyulması aile içinde bütün bireylerin sağlıklı kalmasını sağlar. Bireylerden birinin el yıkama alışkanlığının olmaması veya uygun bir şekilde yapmaması toplumun temeli olan aile içinde hijyenik önlemlerin alınmasında aksaklıklara neden olur. Bu örnek ve açıklamalar daha geniş bazda düşünüldüğünde toplum içinde temizliğine dikkat etmeyen, hijyenik kurallara uymayan bireylerin fazlalığı, o toplumun hijyenik yaşam koşullarını sağlamasındaki başarısızlık oranını gösterecektir. Bir toplumda hijyen algısının oluşturulması ve bunun bir kültüre dönüştürülmesinde aile içindeki eğitimin önemi çok daha ön plana çıkmaktadır. Bu eğitim çocukken başlatılmalı, çocuklara kendi sağlıkları için öncelikli olarak bireysel temizliklerini yapmaları öğretilmelidir. Toplumun sağlığı için çevrenin kirletilmemesi, toplu yaşam alanlarında hijyenik koşullar için yapılması gerekenler anlatılarak öğretilmeli ve yaşamı boyunca da bu kurallara rutin olarak uyması sağlanmalıdır.
Hijyen, sağlığa zarar verebilecek her türlü etkiden korunmak için yapılan uygulamalar ve alınan önlemlerin tümüdür. Bu sayede sağlığa zarar verebilecek fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik, psikolojik etkilerden uzak ortamların sağlanması ile hijyenik yaşam koşulları sağlanmış olur. Sanitasyon ise hijyenik koşulların oluşturulması, iyileştirilmesi ve devamlılığının sağlanması amacıyla alınan her türlü önlem ve işlemler olarak tanımlanır. İnsan sağlığının korunması, çevrenin dengeli bir şekilde kullanılması, işletmelerde iş kazalarının önlenmesi, gıda üretim tesislerinde sağlıklı ve kaliteli ürünlerin elde edilmesi sanitasyonda amaçlanan konular arasındadır.
Sanitasyon işleminin bir işletmede programlı bir şekilde yürütülmesi, işletmede üretilen ürünün sağlıklı ve güvenli olmasını sağlayarak üretimi arttırır. Müşteri şikâyetlerini engeller. Ürünün bu sayede reklamı yapılmış olur. İş sağlığı ve güvenliği de sağlandığı için personel memnuniyeti ile sağlıklı ürün üretilir. Güvenliği tehdit eden faktörlere karşı tedbirlerin alınması yasal kurallara direkt olarak uyulmasını sağlar. İşletmeler bu şekilde denetlenmeye ve kontrol edilmeye hazır durumdadır. Kendimizi Sınayalım Cevap Anahtarı
Üreticisi veya kullanıcısı tarafından çevreye bırakılan ya da atılması gereken, kullanılmış ve istenmeyen; fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik içerikleri ile bırakıldıkları ortamların doğal özelliklerini bozabilen zararlı maddelere atık denir. Kâğıt, karton, cam ve pet şişe, poşet, kullanılmış araç lastikleri, eski kıyafetler, akümülatörler, bitmiş piller, sanayi artığı hurda malzemeler katı atıklardır. Evsel ve endüstriyel atık sular ve kanalizasyon suları da sıvı atıklardandır. Nükleer santrallerden yayılan zehirli gazlar, araçların egzoz gazları, orman yangınları sırasında oluşan gazlar, fabrikalar ve katı atıkların düzensiz depolanması sonucu kontrolsüz olarak açığa çıkan metan, nitroz oksit ve karbon dioksit ise gaz atıklardandır.
Atık yağlar (madeni yağlar) ve bitkisel atık yağlar, kıvamları itibariyle sıvı özellikte olsalar da içerikleri, çevreye, canlılara verebilecekleri zararları ve kalıntı oluşturabilme riskleri açısından sıvı atık olarak değerlendirilmezler. Nitekim mevzuatımızda da her iki atık türünün de toplanması, depolanması ve bertarafına ilişkin farklı yönetmelikler yayımlanmıştır. Atık yağların toplanması, depolanma ve bertarafları da özel yöntemlerle olmaktadır. Bu nedenle evlerde oluşan bitkisel atık yağların lavabolara dökülmemesi gereklidir. Özel toplama kaplarında toplandıktan sonra, belediyelerce belirlenmiş olan bitkisel atık yağ toplama noktalarına götürülmeli veya toplama araçlarına teslim edilmelidir.
Sıvı atıkların arıtıldıktan sonra;
• Kentlerde kullanılması (tuvalet temizliklerinde, araç yıkama istasyonlarında, yangın suyu olarak kullanımı mümkündür),
• Park, bahçe ve arazilerde dikili alanların ve yeşillendirme sahalarının sulanmasında,
• Yeraltı suyunun beslenmesinde,
• Fabrikalarda (kazan besleme suyu gibi) tekrar kullanımları mümkündür.