İlk adı Timuçin olan Cengiz Han bir Moğol Reisinin oğluydu. 12 yaşındayken babası öldü ve savaşçı olarak yetişip çevresine büyük bir taraftan kitlesi topladı. Türk-Moğol göçebe halklarıyla birleşip Çin sınırlarını Tatarlara karşı savunmaya yardım etti. Ünü yayılınca taraftarları 1196 yılında kendisini ‘Han’ ilan ettiler, o da Cengiz adını aldı. Çok geçmeden doğu Moğolistan hükümdarı oldu, 1206’da batı Moğolistan’ı da ele fethedince bütün Moğol aşiretlerinin Büyük Hanı ilan edildi. Onun liderliğinde orduları Kuzey Çin’i, Afganistan’ı, orta Sya’yı ve Pers imparatorluğunun büyük bir kısmını fethetti. İmparatorluğu tarihin en büyük imparatorluklarından biridir. Cengiz Han’ın ve Moğolların Türk olup olmadığı tartışmaları ise günümüzde bile devam etmektedir. Orta Asya Türk Devletlerinde Cengiz Han, büyük bir fatih ve Türk büyüğü olarak anılmaktadır. Arap kaynaklarında da Moğollardan Türk veya Tatar olarak bahsedilmektedir. Genelde İslami yönü ağır basan Türkler tarafından Cengiz Han ve Moğollar Türklük kadrosundan dışlanmaktadır.
Moğol İmparatorluğunun kurucusu ve hükümdarı 1196 – 1227