Yurt arayışını sürdüren Selçuklular Gazneliler Devleti’nin toprağı olan Horasan’a yerleşme çabalarında bulunmuşlardır ancak bu durumdan memnun olmayan Gaznelilerle yapılan Nesâ (1035) ve Serahs (1038) Savaşları’nı Selçuklular kazanmışlardır. Alınan bu yenilgilerden sonra Selçuklu sorununu kökünden halletmek isteyen Gazneli Sultanı Mesud 100 bin kişilik bir ordu ile Selçuklular üzerine yürümüştür. Merv yakınında Dandanakan Hisarı önünde yapılan ve üç gün boyunca devam eden çarpışmalar sonucunda Gazne ordusu büyük bir hezimete uğramıştır. Savaştan sonra Selçuklu beyleri toplanarak Tuğrul Bey’i “Horasan Emîri” ilan etmişler ve Nişabur’da Tuğrul Bey adına cuma hutbesi “es-Sultanü’l-Muazzam” unvanıyla okunmuştur. 1040 Dandanakan Zaferi’yle devletin kuruluşu tamamlamıştır.
Büyük Selçuklu Devleti’nin kurulmasından sonra doğudan akın akın gelen Türkmenlere yurt bulma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. 1015-1021 yılları arasında Çağrı Bey’in yaptığı keşif seferleri ile Anadolu hakkında yeterince bilgi sahibi olan Tuğrul Bey, çareyi Türkmen boylarına Anadolu’yu hedef göstermekte bulmuştur. Bu amaçla 1043 yılında başkenti, Rey şehrine taşıyarak fetihlerin batı yönünde olacağını göstermiştir. Tuğrul Bey, gerek hanedana mensup şehzadeleri gerekse komutanları Anadolu’nun fethi için görevlendirmiştir. Görevlendirilen şehzadeler arasında, Musa Yabgu’nun oğlu Şehzade Hasan, Çağrı Bey’in oğlu Yakuti de bulunmaktadır. Bu seferler sırasında Bizans ile ilk karşılaşma Büyük Zap Suyu civarında olmuştur. Bu savaşta pusuya düşürülen Selçuklu kuvvetleri büyük bir yenilgiye uğramıştır. Başta Şehzade Hasan olmak üzere birçok asker şehit olmuştur. Mağlubiyetin ve Şehzade Hasan’ın şehadet haberini alan Tuğrul Bey çok üzülmüş, İbrahim Yinal ile Arslan Bey’in oğlu Kutalmış’ı mağlubiyetin intikamı ve Anadolu’nun fethi için görevlendirmiştir.