Türk Düşmanları boş durmuyor, yedikleri kaba tükürüyorlar. Osmanlının savunup koruduğu azınlıklar ne yaptı?
Türk Düşmanı Azınlıklar ve Osmanlı’da açtıkları yabancı okullar! Osmanlı Devleti’nde azınlıklar tarafından açılan okullar, zamanla yabancı devletlerin himayesine girmiştir. Okul sayısını artırmak isteyen yabancı devletler, Osmanlı ülkesinde himayelerine aldıkları gayrimüslim toplulukların okullarıyla birlikte, kendi adlarına da okullar açmıştır.
Hristiyanlığı yaymak isteyen misyonerler de genç nesillere fikirlerini aşılamak, kültürel etkileşimi sağlamak için yaygın bir biçimde Osmanlı ülkesinde okullar açmaya başlamıştır Türkler azınlıklara geniş haklar verdikçe azınlıklar ise Türklere ihanet etmeye başlamış ve devleti içten içe çökertmiştir. Yapılan iyiliğe karşılık ihanet ve nankörlük gören Türkler, kurtuluş savaşına kadar azınlıkların isyanları ile uğraşmıştır. Sadece Hristiyan Ermeniler, Yunanlılar, Sırplar değil, Müslüman olan Kürtlerin, Arapların, Arnavutların da isyanları vardır. Zaten en sonunda İmparatorluk parçalanmış ve Türklerin elinde kala kala Anadolu kalmıştır. Yunanlılardan destek alan Çerkez Ethem’de Balıkesirde bir Çerkez devleti kurmak istemiş ancak başarısız olmuştur.
Azınlık okulları, yabancı devletlerin belirlemiş olduğu politikalara uygun olarak Osmanlı Devleti’ne yönelik yıkıcı faaliyetlere başlamıştır. Türk devletini yıkmak isteyen bu okullar, öğrencilerine yoğun Türk düşmanlığı aşılamaktadır.
Teşkilatlanan bu okulların faaliyetlerini ilk başlarda dikkate almayan Osmanlı Devleti’nin bu tutumu; Fransa, İngiltere, Amerika, İtalya gibi devletlerin Osmanlı denetiminden uzak, kendi okullarını açmasına neden olmuştur. Yabancı devletlerin, misyonerlerin ve azınlık okullarının sayısı 1860’lı yıllarda büyük bir artış göstererek yaklaşık 1.600 civarına ulaşmıştır. Osmanlı topraklarında yabancı okullar özellikle Orta Doğu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve İstanbul’da açılmıştır. Okulların kurulma yerleri dikkate alındığında siyasi amaçla kuruldukları açık bir şekilde görülmektedir.
1894 yılında Elâzığ’da 83, Bitlis’te 22, Diyarbakır’da 22, Erzurum’da 24 Protestan okulu; 1910 yılında Beyrut’ta 44 Rus okulu; 1917 yılında yalnızca İstanbul’da 83 İngiliz okulu bulunmaktaydı.
Yabancı okullar, gizli olarak yürüttükleri siyasi faaliyetlerden dolayı Osmanlı Devleti için büyük bir sorun olmuştur. Okullar, Maarif-i Umumiye Nizamnamesi’ne göre denetlenmiştir. Bu nizamnameye göre Osmanlı ülkesinde yabancı okulların açılabilmesi için yabancı okullarda çalışan veya çalışacak olan öğretmenlerin Maarif Nezaretinden onaylı diplomalarının olması gerekmektedir.
Yabancı okullarda okutulacak olan kitapların ve uygulanacak programların Maarif Nezareti tarafından onaylanması ve eğitim faaliyetlerine devam etmek isteyen ya da yeni açılacak olan okulların Maarif Nezaretinden ruhsat alması zorunluluğu getirilmiştir. Alınan bütün bu tedbirlere rağmen yasal denetim tam olarak 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’na kadar sağlanamamıştır.
Bir Yabancı Okul Programı Edremit’e bağlı Cunda Adası’ndaki bir Rum okulunun 1884 yılına ait ders programında; Türkler, Rumlara düşman olarak tanıtılmış ve Türklerin ekonomik olarak çökertilmesi gerekliliği vurgulanmıştır. Türklerin Avrupa devletleri karşısında saygınlığının zedelenmesini isteyen programda Türk milletinin ahlak, din, milliyet ve gelenek bakımından zayıflatılması, Türk gençliğinin bozulması, İstanbul’un ele geçirilmesi, rüşvet ve kandırma yoluyla Türklerden taraftar edinilmesi gibi hedefler yer almıştır.
İlknur Haydaroğlu, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar” s.331’den düzenlenmiştir.
Modern eğitim veren yabancı okullarla mücadele etmek için Osmanlı Devleti, kendi eğitim kurumlarında yenilikler yapmıştır. Özellikle Sultan II. Abdülhamid Dönemi’nde hızlanan bu süreçte, devlet tarafından modern okullar açılmıştır.
