Babalar ve oğullar adlı bu güzel yapıt, gelenekçi düşünce ile 19. yüzyılın başında hızla yayılmaya başlayan materyalist düşüncenin çatışma hikayesini konu ediyor..
Bitkiler ve hayvanlar üzerinde deneyler yapan, sürekli araştıran, insanlığa yeni faydalar sağlamak peşinde olan tıp öğrencisi Yevgeniy Bazarov, tüm hatlarıyla ‘çıkıntı’ bir kişiliktir..Geleneksel düşünceye, duygusallığa ve dogmalara tamamen karşıdır..Tıp alanındaki yoğun araştırmalarıyla bilimsel bilginin üstünlüğünü kanıtlamak ve içinde yaşadığı Rus toplumunu ileri bir seviyeye taşımak peşindedir..Koyu bir aristokrasi karşıtıdır..Ne var ki araştırmalarını genişletmek için misafir olduğu ‘Kirsanov’ çiftliği, aristokrasinin ve derebeyliğin derin izlerini taşıyan bir yerdir..Bazarov ve diğer önemli karakterlerin içinde olduğu olaylar dizisi böyle devam eder.
Yazar, zıt düşüncedeki karakterlerini yaratırken olabildiğince adil davranmıştır ve onlara çok önemli anlamlar yüklemiştir; mesela eserin ana karakteri nihilist bir genç olan Bazarov, kendi ideallerinin ve düşünce kalıplarının doğruluğuna ne kadar bağlıysa, karşıt görüşteki Pavel Petroviç adlı soylu derebeyi de kendi düşüncelerine ve dünya görüşüne o ölçüde bağlıdır..Diyalogları esnasında hiç pes etmezler.Bu anlamda yazar, karakterlerle ilgili pek taraf tutmaz, bu durumu okuyucuya bırakır.
Turgenyev, kuşaklar arası çatışmayı, eski-yeni kavramlarını, Rus toplumunun Avrupalılaşma sürecini ustalıkla kaleme almış..Bu arada 1850’li yılların klasik fikir akımlarını veya yeni dünya görüşlerini betimlerken inceden bir gönderme yapmaktan da geri durmamıştır.
Okuyucusuna çok şeyler kazandıracak bu güzel yapıtı tüm kitap severlere tavsiye ederim.
Eyüp Baykara