Kısa Dönemde Kâr Maksimizasyonu
Kâr maksimizasyonu, bir firmanın marjinal gelirinin marjinal maliyete eşit olduğu durumdaki çıktı düzeyinde gerçekleşir. İlave çıktının maliyetten çok hâsılat sağlaması durumu devam ettikçe, firmanın kârı artacağından firma daha fazla üretim yapacaktır. Eğer ilâve çıktının marjinal maliyeti marjinal hasılatını aşıyorsa, firmanın kâr düzeyi, çıktı arttıkça azalacak veya kayıp artacaktır. Kâr maksimizasyonu koşulu olarak isimlendirilen bu genel kural tüm piyasalardaki firmalar için geçerlidir. Şimdi bir örnek yardımıyla tam rekabetçi firmanın kısa dönem kâr maksimizasyonu davranışını açıklayalım. Tablo 7.1’de hipotetik tam rekabetçi bir firmaya ait maliyet ve hâsılat bilgileri yer almaktadır. Bu tablo incelendiğinde, tam rekabet piyasasında belirlenen fiyat 52 TL’dir. Firma bu fiyatı kabullenmiştir. Firma dördüncü çıktı düzeyine kadar zarar, beşinci çıktıyla beraber kâr elde etmeye başlamıştır. Bu çıktı düzeyi başa baş noktasıdır. Bu bilgi tam rekabetçi firmanın kâr maksimizasyon güdüsüyle hareket edeceğini gösterir. Firmanın vereceği kararı TR ile TC arasındaki fark belirleyecektir. Tablonun son sütununda TR ile TC arasındaki farklar gösterilmektedir. Bu sütundaki bilgilere göre, firmanın kârını maksimize ettiği çıktı düzeyi olduğu 7’nci çıktı düzeyidir (TR-TC=)108. Grafik 7.3’teki üst panelde TC ile TR eğrileri incelendiğinde de, TC’in TR’nin altında ve iki eğri arasındaki açığın en büyük olduğu çıktı düzeyi de 7 olarak görülecektir. Toplam eğriler yardımıyla yapılan bu analizin yanında, aynı çıktı ve kâr düzeyini ortalama ve marjinal eğriler yardımıyla da açıklayabiliriz. Firmanın kârını maksimize eden çıktı düzeyi MR=MC kuralını sağlayan çıktı düzeyidir. Tablo 7.1’deki 7’inci çıktı düzeyinde bu eşitlik sağlanmaktadır. Bu kurala göre sadece kârı maksimize eden çıktı düzeyi belirlenir. Bu çıktı düzeyinde MR ve MC, 52 TL’dir. Grafik 7.3’teki alt panelde MC ve MR eğrileri 7’nci çıktıda kesişmektedir. Kârın maksimum olduğu bu çıktı düzeyinde birim başına kârı bulabilmek için P ve ATC arasındaki farkı bilmek gerekir. Kârın maksimum olduğu 7’nci çıktı düzeyinde P= 52 TL iken, ATC yaklaşık olarak 36.6 TL’dir. Bu iki ortalama değer arasındaki fark; (52 – 36,6=) 15.4 TL’dir. Ortalama olarak birim başına bu kadar kâr yapıldığında, toplam kârı bulmak için ortalama kârın çıktı miktarıyla çarpılması gerekmektedir. Bu işlem yapıldığında ulaşılan toplam kâr (7×15.4≅) 108 TL’dir. Bu durumda kâr, ABCD dörtgenin alanı kadar olacaktır. Bu dörtgenin alanı 108 TL’dir.
