Dinozorlar Dünyası: Stegozor (Stegosaurus)
Stegozorları kuyruklarında bulunan sivri uçlardan ve sırtında bulunan kemik plakalardan rahatlıkla ayırt edebiliriz. Beyinleri 70 gramdır. Yani köpek beyninden küçüktür. Kendi ağırlıkları ise 2 tondur. Sırtındaki kemik plakalar ana iskeletinin parçası değildir, bağımsızdırlar. Bu kemiklerin vücudu soğuttuğu düşünülüyor. Erişkinlerin uzunlukları en fazla 9 metredir. Ağırlıkları 2 tondur, bu otçulların diyetlerinde çikaslar ve eğrelti otları bulunur.Yerden yükseklikleri az olan Stegosauruslar genelde çalı türevi bitkilerle beslenmişlerdir.
Stegosaurus kalıntıları ilk olarak Dinosaur Ridge National Landmark’taki Othniel Charles Marsh tarafından “Kemik Savaşları” sırasında tanımlandı. Bilinen ilk iskeletler parça parçaydı ve kemikler dağılmıştı ve bu hayvanların duruşları ve plaka düzenlemeleri de dahil olmak üzere gerçek görünümlerinin iyi anlaşılması yıllar alacaktı. Kitaplardaki ve filmlerdeki popülaritesine rağmen, Stegosaurus’un monte edilmiş iskeletleri, 20. yüzyılın ortalarına kadar büyük doğa tarihi müzelerinin temelini oluşturmadı ve birçok müze, tam iskelet eksikliği nedeniyle birkaç farklı örnekten kompozit görüntüler toplamak zorunda kaldı. Stegosaurus, daha iyi bilinen dinozorlardan biridir ve filmde, posta pullarında ve diğer birçok medya türünde yer almıştır.
Stegosaurus’un en belirgin özellikleri, 17 ila 22 ayrı plaka ve düz dikenlerden oluşan dermal plakalarıdır. Bunlar, günümüzde timsahlarda ve birçok kertenkelede görülenlere benzer şekilde oldukça değiştirilmiş osteodermlerdi (kemik çekirdekli pullar). Doğrudan hayvanın iskeletine bağlı değillerdi, deriden kaynaklanıyorlardı. En büyük plakalar kalçaların üzerinde bulundu ve 60 cm (24 inç) genişlik ve 60 cm (24 inç) yükseklikte ölçebiliyordu.
Bir zamanlar, stegosaurların kalçalarında “ikinci bir beyin” olduğu tanımlandı. Marsh, Stegosaurus’u tanımladıktan kısa bir süre sonra, omuriliğin kalça bölgesinde, ünlü küçük beyinden 20 kat daha büyük bir yapıyı barındırabilecek büyük bir kanal kaydetti. Bu, Stegosaurus gibi dinozorların kuyruğunda, vücudun arka kısmındaki refleksleri kontrol etmekten sorumlu olabilecek bir “ikinci beyne” sahip olduğu konusunda etkili bir fikre yol açtı. Bu “beynin”, bir Stegosaurus’a yırtıcıların tehdidi altındayken geçici bir destek verdiği öne sürülmüştür. Bununla birlikte, bu alanın başka amaçlara hizmet etmesi daha olasıdır. Sakro-lomber genişleme, stegosaurlara ve hatta sauropodlara özgü değildir. Kuşlarda da bulunur. Onların durumunda, glikojen gövdesi adı verilen, işlevi kesin olarak bilinmeyen, ancak hayvanın sinir sistemine glikojen tedarikini kolaylaştırdığı varsayılan bir yapıyı içerir. Aynı zamanda bir denge organı veya sinir sistemini destekleyen bileşiklerin rezervuarı olarak da işlev görebilir.