Hayvancılık Ekonomisi: 8. Ünite Özet – Türkiye’de Hayvancılık Politikaları
Hayvancılık sektörünün önemini, fonksiyonlarını ve Türkiye’de hayvancılık politikalarının tarihsel sürecini açıklamak
Gelişmiş ülkeler tarımsal ve hayvansal üretimi akılcı ekonomik politikalarla destekleyip, ulusal üretimde istikrarı sağlamış, aynı zamanda önemli bir ihracatçı ülke konumuna ulaşmıştır. Türkiye’de hayvancılık sektörü ulusal beslenmenin yanında, ihracatın artırılması, sanayiye hammadde sağlanması, bölgeler ve sektörler arası dengeli kalkınma ile kalkınmanın istikrar içinde başarılması, kırsal alanda gizli işsizliğin ve göçün önlenmesi, sanayi ve hizmetler sektörlerinde yeni istihdam imkânlarının yaratılması ve kalkınma finansmanının öz kaynaklara dayandırılması gibi önemli iktisadi fonksiyonlar üstlenmektedir. Türkiye’de Cumhuriyet’in ilanından günümüze kadar yaşanan 88 yıllık dönemde, hayvancılık sektörünü doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyen birçok gelişmeler meydana gelmiştir. Bu süreçleri çeşitli faktörlere göre sınıflandırmak ve değerlendirmek anlamlı olacaktır. Buna göre hayvancılık sektöründe uygulanan politikaların tarihsel süreci 1923-1950, 1950-1960, 1960-1980 yılları arası dönem ve 1980 yılı sonrası dönem olarak sınıflandırılabilmektedir.
Türkiye’de hayvancılık sektörünün mevcut durumunu ve hayvancılık işletmelerinin sosyoekonomik yapılarını açıklamak
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu dönemden günümüze hayvan varlığı, hayvansal ürün üretim miktarı, hayvan türlerinin verimlerinde çeşitli düzeylerde iyileşmeler meydana gelmiştir. Ancak meydana gelen bu artışların yeterli olduğunu söylemek, gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında mümkün gözükmemektedir. Ülkemizde hayvancılık işletmelerinin; sayısı fazla, genelde küçük ölçekli, dağınık, geleneksel yapıda ve özellikle hayvancılıkta ihtisaslaşma yetersizdir. Hayvancılık işletmelerinde görülen bu irrasyonel yapı sektörün kârlılığı olumsuz yönde etkileyen en önemli faktörler arasında gösterilebilmektedir. Diğer taraftan sektörde üretim yapan üretici kesimin örgütsüzlüğü, piyasada istikrarın ve üretimde sürdürülebilirliğin sağlanamamasında en önemli faktördür.
Hayvancılık sektöründe uygulanan ve uygulanmakta olan politikalar ile desteklemeler konusunda değerlendirme yapmak
Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de hedef sanayileşmektir. Ancak bunu gerçekleştirirken, tarımı ve hayvancılığı ihmal etmeden bir bütünlük ilkesi içerisinde sanayileşme amaçlanmalıdır. Ülkeler sanayileşirken, tarım ve hayvancılık sektörlerinde alınacak akılcı politika tedbirleri ile sağlanacak rasyonelleşme aynı zamanda genel ekonomik kalkınma ile birlikte kırsal kalkınmayı da beraberinde getirecektir. Ancak Türkiye’de; özellikle Atatürk sonrası, çok partili döneme geçişten itibaren sanayileşme uğruna kırsal kesim ihmal edilmiş, hayvancılık ve tarım sektörleri arasında yatırımdan, destekleme politikalarına, kredi ve finansman olanaklarından yapısal iyileştirme uygulamalarına kadar birçok konuda sektörler arası dengeler gözetilmemiş, özellikle hayvancılık sektörü aleyhine bozulma meydana gelmiştir. Hayvancılık destekleri bölgelerin, hayvancılık alt sektörlerindeki mukayeseli üstünlük esası dikkate alınarak ve buna uygun yapılmalıdır. Türkiye’deki destekleme politikalarının gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, uzun dönemli ve istikrarlı hale getirilmesi gerekmektedir. Kırsal alandaki destekleme miktarının ve dağılımının, hayvancılık sektörünün problemleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak belirlenmesi ve artırılması önem arz etmektedir.