Genel Vergi Hukuku 4. Ünite Soru Cevap. Sınas soruları. Test Soruları. Sınavda çıkan sorular ve cevapları
Sınavda çıkacak olan soruların cevapları Kalın Punto ve Altı Çizili Olarak Verilmiştir
1- Aşağıdakilerden hangisi yorumu yapan organlara göre yapılan sınıflandırmada yer alan yorum türlerinden biri değildir?
a. Bilimsel yorum
b. Yargısal yorum
c. İdari yorum
d. Yasama yorumu
e. Deyimsel/lafzi yorum
2- Aşağıdaki ifadelerden yanlış olanı belirleyiniz.
a. 1982 Anayasası’nda yasama yorumuna yer verilmiştir.
b. Vergi hukukunda özelge, idari yoruma örnek teşkil etmektedir.
c. Yargısal yorum, kural olarak salt ilgili bulunduğu olay için bağlayıcıdır.
d. Bilimsel yorum bağlayacı bir yorum türü değildir.
e. İçtihadı birleştirme kararlarındaki yargısal yorum, yargı organlarını ve idareyi bağlar.
3- Aşağıdakilerden hangisi vergi hukukunda yararlanılabilecek bir yöntem değildir?
a. Deyimsel(lafzi) yorum yöntemi
b. Sistematik yorum yöntemi
c. Tarihsel yorum yöntemi
d. Kıyas yoluyla boşluk doldurulması yöntemi
e. Amaçsal yorum yöntemi
4- Aşağıdaki ifadelerden yanlış olanı belirleyiniz.
a. Hukuk kuralının yorumuna deyimsel yorum yöntemiyle başlanır.
b. Sistematik yorumda kural, kuralın ait olduğu bütün -sistem- içindeki yeri, diğer kurallarla olan ilişkisi dikkate alınarak anlamlandırılır.
c. Uluslararası vergi anlaşma hükümlerinin anlamlandırılmasında en elverişsiz yöntem tarihi yorum yöntemidir.
d. Amaçsal yorum yönteminde yasa ile ulaşılmak istenen sonuçlar, amaçlar günün koşullarına ve toplumun gereksinimlerine uygun olarak değerlendirilir.
e. Tarihi yorum yönteminde yasa koyucunun yasanın yapıldığı andaki iradesi ve amacı araştırılır.
5- Aşağıdakilerden hangisi yorum yöntemlerinin sonucuna göre yapılan sınıflandırmada yer alır?
a. Tarihsel yorum
b. Deyimsel yorum
c. Amaçsal yorum
d. Sistematik yorum
e. Genişletici yorum
6- Aşağıdakilerden hangisi, vergi hukuku kurallarının uygulanması sürecinde, kuralın anlamının biçimlerin ötesine geçilerek saptanmasını kuralın iktisadi içeriğinin esas alınmasını olanaklı kılan yöntemdir?
a. Daraltıcı yorum
b. Amaçsal yorum
c. Genişletici yorum
d. Deyimsel yorum
e. Ekonomik yorum
7- Aşağıdaki ifadelerden yanlış olanı belirleyiniz.
a. Türk Vergi Hukuku’nda vergi normlarının uygulanma sürecine ilişkin yasal düzenleme mevcuttur.
b. Vergi hukukunda yorumun sınırı, vergi kuralında yer alan kelimeye yüklenmesi mümkün anlamın sınırıdır.
c. Vergi hukukunda daraltıcı ve genişletici yorum, ancak yasa sınırları içinde kalmak koşuluyla mümkündür.
d. Ekonomik yaklaşımın vergi hukukundaki işlevi, “mali güce göre vergilendirme” temel ilkesinin özel hukuk işlemleriyle işlemez hâle getirilmesini önlemektir.
e. Türk Vergi Hukuku’nda yasa boşlukları kıyas yoluyla doldurulamaz.
8- Ekonomik yorum, hangi yorum yönteminin özel bir uygulaması olarak nitelenebilir?
a. Amaçsal yorum
b. Deyimsel yorum
c. Tarihsel yorum
d. Bilimsel yorum
e. Sistematik yorum
9- Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a. Vergi hukuku kuralında açık bir biçimde özel hukuk kavramının özel hukuktaki anlamı ile vergi hukukunda da geçerli olacağı belirlenmiş ise kavram özel hukuktaki biçimiyle vergi hukukunda da geçerlidir.
b. Vergi hukuku kuralında özel hukuka ait bir kavram kullanmakla birlikte kavrama özel hukuktakinden farklı, vergi hukukuna özgülenmiş bir anlam yüklenebilir.
c. Vergi hukuku kuralında özel hukuka ait bir kavram kullanılmakla birlikte, kavramın ait olduğu
alandaki anlamıyla mı geçerli olacağı ya da vergi hukuku bakımından ayrı bir anlam mı yüklendiği hususunda herhangi bir açıklama yapılmaksızın, kavramın iktisadi içeriği ile kullanılması hâlinde ekonomik yorum uygulama alanı bulur.
d. Ekonomik yorum, istisnai olarak, gerçek iktisadi boyutun esas alınması için kuralda yer alan rakam, takvim vb. kesinlik ifade eden ibarelerin değiştirilmesine olanak tanır.
e. Vergi hukukunda kıyas yasaktır.
10- Hangisi vergi kanunlarının çıkartılması sırasında yasa koyucunun iradesini ve amacını araştırmaya yöneliktir?
a. Deyimsel (lafzi) yorum
b. Amaca yönelik (gai) yorum
c. Sistematik yorum
d. Tarihi yorum
e. Ekonomik yorum
Vergi hukukunda yorum yöntemlerinin uygulanmasını ve varılan sonuçları varsayımsal bir örnekle açıklayabiliriz: Balık avcılığını vergilendiren bir yasanın çıkarıldığını kabul edelim. Acaba balık üreticiliği, balina avcılığı, midye, istiridye ve istakoz avcılığı bu yasaya göre vergilendirilebilecek midir? Balık üreticiliği, balık avcılığından farklı bir ekonomik olgudur ve yasa koyucu sadece balık avcılığını vergiye tâbi tuttuğu için, balık üreticiliğini vergilendirmek genişletici yorumun sınırlarını aşarak vergi hukukunda geçerli bir yol olarak kabul edilmeyen kıyas ile vergilendirmek olur. Eğer balık üreticiliği de vergilendirilmek isteniyorsa, bunun yasada açık olarak düzenlenmesi gerekir. Balina avcılığı söz konusu olduğunda, balinanın memeli hayvan olma özelliğini göz önüne alarak bu avcılığı vergi dışı bırakmak, deyimsel yorum yöntemi ile daraltıcı yorum yapılması anlamına gelir. Buna karşılık balinanın memeli olma özelliği bir yana bırakılarak yasanın amacının deniz hayvanlarının avlanması olduğu sonucuna varılırsa amaçsal ve genişletici yorum yapılmış olur. Aynı sonuç yasama meclisindeki görüşmelere ilişkin tutanakların incelenmesi ile çıkartıldığı takdirde tarihi yorum yöntemi kullanılmış demektir. İdare ya da vergi yargısı organları, balık avcılığını vergilendiren yasanın adından ya da kenar başlıklarından hareket ederek denizden midye, istiridye ve istakoz çıkartanların vergilendirilmemesine karar verirlerse, bu takdirde deyimsel ve sistematik yorum yapmış olurlar. Söz konusu yasanın adı balık avcılığını vergilendiren yasa değil de deniz avcılığını vergilendiren yasa olsaydı bu ürünlerin avcılığı da vergilendirme kapsamına girerdi. Amaçsal ve daraltıcı yoruma Gelir Vergisi Kanunumuzdan bir örnek verilebilir. Bu kanun, hayvancılığı tarımsal bir faaliyet olarak vergilendirmektedir. (GVK, m. 52-60). Tarımı teşvik etmek için verilen ikramiyeler ise vergiden istisna edilmiştir (m. 29/bent 1). Yarış atı sahiplerinin at yarışları sonunda elde ettiği ikramiye (tarımsal kazanç) bu teşvik istisnasından yararlanabilir mi? Yasanın istisna hükmünün amacı ülke hayvancılığının geliştirilmesidir. Oysa yarış atı yetiştirmenin bu amaç kapsamında düşünülemeyeceği gerekçesine dayanılarak istisnadan yararlandırılmazsa amaçsal yorum yöntemi ile daraltıcı yorum yapılmış olur. Vergi hukukunda uygulanan yorum yöntemleri, hazine yararına sonuç verebileceği gibi yükümlü yararına da sonuç verebilir. Ancak yorum yapılırken belli bir yarara hizmet etme konusunda ön düşünceden hareket edilmemelidir.
Kaynak: Mualla Öncel, Ahmet Kumrulu ve Nami Çağan’ın Vergi Hukuku isimli ortak eserinden alınmıştır.