2.1 Organik Bileşikler
2.1.1 Metal Bileşikler
2.1.1.1. Tiyomersalat: Antibakteriyel ve antifungal etkisi vardır. Az miktarlarda irkiltici ve düşük toksisiteli cıva bileşiğidir. Antiseptik ve dezenfektan etkilidir. Yaraların, operasyon bölgesinin antisepsisinde, operasyon malzemelerinin dezenfeksiyonunda kullanılır. Organik artıkların varlığında da etkinliğini devam ettirir. İnorganik cıva bileşiklerine göre daha az toksitesi vardır. Tiyomersal biyolojik örneklerin korunmasında da kullanılan bir bileşikti
2.1.1.2. Merkürokrom (Merbromin): Deri antiseptiği olarak kullanılır. Antiseptik olarak kullanılan uygulama bölgesini belirgin bir şekilde kırmızı renge boyar. Organik madde artığı bulunması durumunda etkinliği belirgin derecede düşer.
2.1.1.3. Fenilmerküri nitrat: İlk sentezlenen organik metalik bileşiklerdendir. Antibakteriyel ve antifungal etkinliği vardır. %0.03- 0.06’lık çözeltileri deri losyonu olarak kullanılır.
2.1.2. Fenol ve Türevleri
2.1.2.1. Fenol: Eskiden karbolik asit olarak bilinen fenol, %1-2 yoğunluklarda antiseptik, %5’lik yoğunlukta da dezenfektan olarak kullanılır. Toksik etkisi ve irritan özelliğinden dolayı çok fazla tercih edilmez. Kontamine olmuş maddelerin ve cerrahi aletlerin dezenfeksiyonunda %4-5’lik çözeltileri kullanılır. Bu yoğunluklarda yaşanılan mekânların ve hayvan barınaklarının dezenfekte edilmesi sakıncalıdır. Canlı dokuya verdikleri zarardan dolayı %2’den yoğun çözeltileri cilde uygulanmamalıdır. Mikroorganizmaların proteinlerini denatüre ederek etki gösterirler.
2.1.2.2. Krezol: Odun katranından elde edilir. Özellikle mikobakteriler başta olmak üzere birçok bakteri üzerinde bakterisit özellikleri vardır. Diğer dezenfektanlardan farklı olarak ortamda organik madde varlığında bile etkinliklerini gösterebilirler. Fenolden daha güçlü fakat daha az kostik ve toksiktir. Ucuz ve etkili bir dezenfektan olması nedeniyle özellikle hayvan yetiştiriciliğinde çok tercih edilir.
2.1.2.3. Klorokrezol: Krezole klor atomunun eklenmesi ile oluşturulur. Krezolden daha güçlüdür. Cerrahi aletlerin dezenfeksiyonunda sodyum benzoat ile yapılan sulu çözeltileri kullanılır.
2.1.2.4. Kloroksilenol: İrritan özelliği ve toksik etkisi hiç yok denilecek kadar azdır. Güçlü ve çok kullanılan bakterisit etkili bir dezenfektandır. Suda az çözünür. Sulu çözeltileri antiseptik olarak kullanılır. Cerrahide yara ve sıyrıkların antisepsisinin sağlanmasında kullanılır.
2.1.2.5. Hekzaklorofen: Ellerin yıkanmasında katı ve sıvı sabunlarla karıştırılarak kullanılabilen bir dezenfektandır. Sulu çözeltileri %1 oranında hazırlandığında bakteriostatik, daha yüksek oranlarda da bakterisit etki gösterir. Ellerin hekzaklorofenli sabunlarla yıkanması ile ciltteki geçici florada %90 oranında azalma sağlanır. Fenol türevleri içerisinde en güçlü etkiye sahip ve en az toksik etkili olanıdır. Cerrahi el yıkama, hijyenik el yıkama solüsyonu olarak tercih edilen hekzaklorofen ayrıca topikal amaçlı hazırlanan merhem ve kremlerde de kullanılmaktadır. Eşyaların dezenfeksiyonunda çok tercih edilmez.
2.1.2.6. Katran: Odun ve maden kömürünün distilasyonundan elde edilmiştir. Kuvvetli kokulu, siyah renkli, yapışkan bir sıvıdır. Veteriner hekimlikte tırnak ve boynuz yaralarının sağaltımında kullanılır. Deri hastalıklarında da pomat ve merhemlerin içine karıştırılarak kullanılmaktadır. Odun katranı (çam katranı) maden kömürü katranına göre daha fazla tercih edilir. Suda çözünmez fakat organik çözücülerde çözünür.