Fetih kutlaması ilk kez 1953 yılında fethin 500. Yıldönümünde Nihal Atsız ve çevresindeki Türkçülerin girişimi ile gerçekleşmiştir. Dönemin Başkanı Adnan Menderes “Yunanistan’a ayıp olur” diyerek fetih kutlamasını yasaklamıştır.
Tarihçi İlber Ortaylı
Tarihçi İlber Ortaylı doğru bilgi vermiştir. Gerçekten de Nihal Atsız ve Türkçüler ilk defa Fetih Kutlaması yapmak istemiş lakin bu yasaklanmıştı. Daha geriye gidersek Abdülhamit dervinde de aynı kutlama yapılmak istenmiş lakin Sultan II. Abdülhamid Han “Hristiyan tebaamız gücenir” diyerek fetih kutlamasından vazgeçmiştir.
İmparatorluk yıkılmış ve hanedan sürgün edildikten sonraki Cumhuriyet Türkiye’sinde de durum aynıydı. Reis-i Cumhur Mustafa Kemal Yunanistan ile iyi ilişkiler geliştirmek istiyordu ve bu yüzden bu tarz kutlamalar yaptırmıyordu. Tarih kitaplarında Yunanlıların Türk katliamlarına dair bilgiler çıkarıldı, yurtta sulh-cihanda sulh politikası izlendi. Türk katili Venizelos, Türkiye’ye gelerek İsmet ve Mustafa Kemal Paşalar ile eğlence ve balolar düzenliyordu.
Cumhuriyet Türkiye’si Yunanlılara ayıp olmasın diye hücum tablosunu da depoya kaldırdı. Hatta Mustafa Kemal Paşa’nın “Uygar bir dünyada böyle bir tablonun bize bir faydası olmaz” demiştir. Çünkü tabloda, yerde ölü yatan Yunan askerleri, vardı. Atatürk’e göre yerde ölü Yunanlıların olması uygar dünyaya ters bir durumdu.
Türk Zaferini Temsil Eden Tabloya Uygulanan Sansür!
Büyük ilgi gören Fausto Zonaro sergisi için İstanbul’da bulunan torunu Jolanda Menaguzzer, Dolmabahçe Sarayı’nın gezerken gördüğü dedesine ait bir tablonun tahrif edildiğini söyleyerek tepki gösterdi. Jolanda Menaguzzer, dedesinin ‘‘Hücum’’ adlı tablosunda yer alan Yunanlı asker figürlerinin ‘‘orijinal’’ olmadığını söyledi.Osmanlı Saray Ressamı Fausto Zonaro’nun ‘‘Hücum’’ (Dömeke Savaşı) tablosundaki bazı figürlerle oynandığı öne sürüldü. Tablodaki Yunan askerlerinin önce üzerlerinin kapatıldığı, daha sonra yeniden çizildiği bildirildi.
Hücum Tablosu Cumhuriyet Döneminde kaldırıldı ve Kıbrıs harekatına kadar bir daha ortaya çıkmadı.
Yapı Kredi Kültür Merkezi Sergi Salonu’nda açılan Zonaro Sergisi dolayısıyla Türkiye’de bulunan torunu Jolanda Menaguzzer’in Dolmabahçe Sarayı’ndaki dedesine ait tobloyu görmesiyle ortaya çıktı. Jolanda Menaguzzer, sergiye dahil edilmeyen dedesine ait tabloları görmek için Dolmabahçe Sarayı’na gittiğinde Zonaro’nun ‘‘Hücum’’ (Dömeke Savaşı) adlı tablosunda tahrifat yapıldığını söyleyerek tepki gösterdi. Menaguzzer, tabloda yer alan ölü Yunan askerleri üzerinde oynandığını, tablonun bütünlüğünü bozacak acemice çalışmalar yapıldığını öne sürdü. Zonaro’nun İkinci Abdülhamid döneminde cepheye giderek yapmak istediği tablo, padişahın izin vermemesi üzerine kendisine poz verdirilen askerlerle Yıldız Sarayı bahçesinde yapılmıştı. Tabloda, hücuma geçen Osmanlı askerlerinin önünde yerde yatan ölmüş Yunanlı askerleri tasvir ediyordu. Ancak iddiaya göre 1930’lu yıllarda Türkiye ile Yunanistan arasındaki kurulan iyi ilişkiler nedeniyle esen dostluk havası üzerine tabloda bulunan Yunanlı askerlerin üzeri kapatıldı.
Ziya Gökap, Reis-i Cumhur Mustafa Kemal Atatürk emri ile Turancılık politikası aleyhine konuşmuş ve Atatürk kendi yazdığı Nutuk Adlı eserinde Turancılığı yermiştir. Atatürk sadece Yunanlılar ile değil, tüm milletler ile iyi geçinmek istiyordu ve bu konuda bazı tavizler verdi.
Enver Paşa’yı şehit eden Ermeni kökenli Bolşevik askerinin de İstanbul Taksim de Atatürk ile birlikte heykeli vardır.
Fetih Kutlamaları Abdülhamit, Tek Partili Cumhuriyet ve Adnan Menderes Döneminde Kutlamak Yasaktı.
