Comte, Mustafa Reşit Paşa’ya, “alemşumul dine” (yani insanlığın evrensel dini/religion universelle) davet için on sayfalık bir mektup göndermiştir. Comte bu mektubunda Tanrı’nın yerine ilmi ve beşeriyeti ikame eden yeni dinin peygamberi edasıyla Mustafa Reşit Paşa’ya seslenmiş ve doğuda bu “yeni dini” yaymasını istemiştir.[1] Tanzimat’tan beri müspet ilim özlemi içinde olan, toplum sorunları akıl yoluyla çözümleme eğilimindeki Osmanlı aydını için, Comte felsefesinin Tanrı yerine bilimi ön plana çıkarması son derece cazip bir söylem olmuştur.
-Kenan Özkan, ”Türk Modernleşmesinde Pozitvizmin Bilim Algısı”, Belgi Dergisi, Sayı 7, 2014, s. 933.
-[1] Cevdet Perin, Tanzimat Edebiyatında Fransız Tesiri, Pulhan Matbası, 1946, s. 56’dan aktaran Korlaelçi, a.g.m, s. 214. Yıldırım, a.g.m, s. 112.