Bilge Kağan’ın Sözü :
Türk ırkının adı sanı yok olmasın diye babam kağanı, anam katunu yücelten Tengri, il veren Tengri, Türk bodununun adı, sanı yok olmasın diye, Tengri bahşettiği için, benim de talihim olduğu için kağan olarak tahta oturdum. Tengri bağışladığı, özüm, kutum var olduğu için kağan oldum. Türk Oğuz beğleri, ırkım, işitin: Üstte Gök çökmese, aşağıda yer delinmezse Türk bodunu, ilini, töreni kim bozabilir? Türk ırkı, silkin ve uyan!
Türük bodunug atı küsi yok bolmazun tiyin, kangım kaganıg ögüm katunug kötirmiş Tengri, il birigme Tengri, Türük bodun atı, küsi yok bolmazun tiyin, özümin ol Tengri kagan olurtdı erinç. Tengri yarlukadukın, üçün özüm, kutum bar üçün kagan olurtum. Türk Oguz begeleri, budun, eşiding. Üze tengri basmasar, asra yir telinmeser, Türk budun, ilirigin, töringin kim artatı, udaçi erti? Türk budun ertin ökün!
Göktürkler (MS 552-745), gerek ilk kez Türk adını kurdukları siyasi birliklere vermeleri ve gerekse de; Türkçenin bilinen en eski yazılı kaynaklarını vermeleri bakımından, Türk kültür ve edebiyat tarihi açısından oldukça önemli bir yere sahiptir.
Türk adı bugün kullandığımız şekli ile ilk kez Göktürkler dönemine ait Orhun Yazıtları’nda geçmektedir. “Türk” adıyla kurulmuş ve Türk adını resmi devlet adı olarak kullanan ilk Türk devletidir. Devletin kurucusu ve ilk önderi Bumin Kağan’dır. Bumin Kağan’ın kardeşi İstemi Yabgu ülkenin batı kanadını yönetirdi. Göktürkler komşuları olan Çin, Pers ve Doğu Roma İmparatorluğu ile askeri, siyasi ve ekonomik ilişkiler kurdular.
Göktürkler, 542’ye kadar Altay Dağları’nın güney eteklerinde yaşamışlardır. Çin kaynakları, ittifakla Göktürklerin Hunlardan geldiğini ifade etmektedir. Göktürkler, “Aşina” adını taşıyan ve kelime anlamı olarak kurt neslini ifade eden bir Hun ailesine mensupturlar. Kurt, Oğuz Kağan Destanı’nda yol gösterici olarak ifade edilmektedir. Göktürk Kağanlığı 552-745 yılları arasında varlığını sürdürdü. Çin’in Siyenpi (Sien-pi) kökenli Kuzey Chou, Kuzey Chi, Sui ve Tang hanedanları ile uzun süre savaşmıştı. Kardeş kavgaları, diğer Türk halklarıyla arasında yapılan savaşlar, iç savaşlar ve Çinliler ile olan uzun savaşlar devletin yıkılmasına neden oldu.
