Enflasyonun Sınıflanması
Enflasyonu, başlıca meydana geliş nedenleri ve hızı itibariyle sınıflandırabiliriz. Meydana geliş nedenlerine göre başlıca enflasyon çeşitlerini aşağıdaki başlıklar altında incelemek mümkündür.
• Talep enflasyonu ve
• Maliyet enflasyonu.
Talep enflasyonu, üretim yetersizliğine bağlı olarak toplam talebin toplam arzdan büyük olması durumudur. Burada satın alma arzusunun yani efektif talebin arz kapasitesini aşmasıyla birlikte, fiyat artışları meydana gelmektedir. Maliyet enflasyonu, çeşitli mal ve hizmetleri meydana getirmek için katlanılması gereken ekonomik fedakârlıklar olarak tanımlanan ve maliyet’i oluşturan masraf unsurlarından birinin, bir kaçının veya tamamının fiyatında meydana gelen artışlar sonucu ortaya çıkar. Örneğin hayvancılık işletmelerinde üretimde bir artış olmaksızın yem, ilaç, işçilik ücretleri vb. girdi fiyatlarında meydana gelen artışlar maliyetlerin yükselmesine, dolayısıyla maliyet enflasyonuna neden olabilmektedir. Bu tür enflasyona aynı zamanda ithal enflasyon adı da verilmektedir. Meydana geliş nedeni yukarıda kısaca açıklanan enflasyon türlerini tam ve kesin sınırlar ile birbirlerinden ayırt etmek mümkün değildir. Enflasyonu hızı itibariyle şu şekilde sınıflandırmak mümkündür. Bunlar;
• Ilımlı enflasyon,
• Galopan enflasyon ve
• Hiperenflasyondur.
Ilımlı enflasyon, genel fiyat seviyelerinde yıllık yüzde 10’un altında tek haneli oranlarda yükselişlerin olduğu durumlarda ortaya çıkan enflasyondur. Günümüzde bir kısım iktisatçılar ılımlı bir enflasyonu deflasyona tercih etmektedirler. Zira ılımlı bir enflasyonda genel fiyat seviyelerinde hafif bir yükselme meydana gelmekle birlikte tasarruf eğiliminde de bir artış olmaktadır. Tasarruf artışları ise yeni yatırımlara bu da yeni istihdam alanlarına dönüşebilmektedir. Ilımlı bir enflasyonda ekonomik kalkınmanın sağlanması mümkün görülmektedir. Galopan enflasyon ve hiperenflasyon ise çok yüksek oranlarda fiyat artışlarıyla ortaya çıkan iki ya da üç haneli enflasyondur. Paranın ekonomide fonksiyonlarını yerine getirmesine imkân vermeyen, bu dörtnala enflasyonda ekonomide ciddi sıkıntılar yaşanır