Ünite – Hayvancılık İşletmelerinde Kuruluş Yeri Seçimi Özet
Hayvancılık işletmelerinde kuruluş yeri kavramını tanımlamak
Tüm sektörlerde olduğu gibi hayvancılık sektöründe faaliyet gösterecek işletmelerde iktisadi amaçlarına en uygun şekilde bir kuruluş yerini belirlemek durumundadır. Kuruluş yeri seçilmesi olası başka kuruluş yerleri ile karşılaştırılınca üretim yapılacak olan ile düşünülen büyüklükteki bir teşebbüs için en uygun yer olarak belirlenmelidir. Üretim faaliyetlerinde öncelikli amacın maliyet minimizasyonu, optimum satış ve kâr maksimizasyonu olduğu düşünüldüğünde, işletmelerde verimlilik ve kârlılığı önemli ölçüde etkilediği bilinen kuruluş yeri faktörü üzerinde önemle durulması gerekmektedir. İşletme ekonomisi açısından kuruluş yeri problemi; bir işletmenin en uygun kuruluş yerinin belirlenmesi ve kısaca optimum kuruluş yerinin seçimi olarak ele alınmaktadır. İşletmelerde kuruluş yeri seçiminin optimum koşullarda yapılması; kaynak israfının önüne geçmek, kaynak kullanımında etkinliği sağlamak ve düşük maliyetle çalışıp daha fazla kâr elde etmek açısından büyük önem taşımaktadır.
Hayvancılık işletmelerinde kuruluş yeri seçimini etkileyen faktörleri açıklamak
Kuruluş yeri seçimini etkileyen faktörler çok karmaşık bir yapıda ve birbirleriyle yakından ilişkili bir durumda bulunmaktadır. Belli bir yerde yapılan üretim (veya pazarlama) faaliyetine üstünlük sağlayan (özellikle maliyet üstünlükleri sağlayan) herşey kuruluş yeri faktörü olarak nitelendirilebilir. İşletmeler açısından çok büyük önem taşıyan kuruluş yerinin seçiminde dikkate alınacak kriterlerin sektörel bakış açısıyla ele alınması zorunluluğu, hayvancılık alt sektörleri ve işletmeleri özeli içinde söz konusudur. Bu kapsamda, doğal faktörler yanında bölgedeki yem kaynakları ve canlı hayvan materyali, mevcut işletme yoğunlukları ve kapasiteleri, mevcut altyapı ve örgütlenme düzeyi, pazara ve tüketim bölgelerine uzaklık, işgücü durumu, hayvancılığa dayalı sanayi işletmelerinin varlığı, maliyet yapısı ve ürün fiyatlarının seyri gibi etkenler hayvancılık işletmeleri için ilk akla gelen kuruluş yeri faktörleri arasında yer almaktadır.
İşletmelerde kuruluş öncesi çalışmalar ve fizibilite etüdünün içeriğini açıklamak
İşletmelerin başarıyla kurulması, beklentiler dahilinde işletilmesi ve üretimde sürdürülebilirliğin sağlanması için kuruluş öncesi iktisadi, teknik, finansal ve hukuki yönden bir takım çalışmaların detaylı ve etkin bir şekilde yapılması büyük önem taşımaktadır. Yatırım öncesi gerçekleştirilecek iktisadi etüd kapsamında; işletmenin ne düzeyde mal veya hizmet üretmesi gerektiği, malların hangi fiyattan satılacağı, ürün için pazar araştırması, pazarın büyüme oranları, işletmenin nerede hangi kapasiteyle kurulması gerektiği konuları açığa kavuşturulur. Teknik etüd kapsamında; hangi üretim yönteminin seçileceği, gerekli makina ve teçhizatın neler olabileceği, hangi tip binalara ve ne genişlikte araziye ihtiyaç olduğu, işlerin hangi sırayla yürüyeceği belirlenir. Finansal etüdte ise kurulacak işletmenin yatırım maliyeti ile döner sermaye ihtiyaçları, iç ve dış kaynak fonları, işletmenin üretim maliyeti ve işletmenin kârlı çalışıp çalışmayacağı tespit edilmeye çalışılır.
Hayvancılık işletmeleri ve veteriner kliniklerinde optimum kuruluş yeri seçimi ve önemini açıklamak
Kuruluş yeri seçiminde rasyonel karar alabilmek için optimum dengenin sağlanması gerekli görülmektedir. Optimum dengenin sağlanmasını etkileyen faktörler satış maliyeti, satış fiyatı ve kârdır. Bu etkenlerden satış maliyetinin minimum, satış fiyatı ve kârın ise maksimum olduğu noktada işletme açısından kuruluş yeri seçiminde optimum denge yakalanmış olmaktadır. Tüm sektörlerde olduğu gibi hayvancılık sektörüne ilişkin işletme yatırımlarında da aday kuruluş yerlerinin belirlenmesi ve ekonomik açıdan değerlendirilmesi işlemi dikkatli ve özenli bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Hayvancılık işletmelerinde kuruluş yeri seçiminde optimumu yakalamak için üretim maliyetlerini oluşturan faktörlerin (yem, işçilik, hayvan materyali, aşıilaç, altyapı, stoklama ve malzeme giderleri vb.), pazarlama ve ulaştırma masraflarının, ürün satış fiyatı ve gelirin, birim maliyet ve kârlılığın bir bütünlük içinde ele alınması ve irdelenmesi gerekmektedir. Aynı durum hayvancılık sektörüne hizmet götüren veteriner kliniklerinin kuruluş yeri seçiminde de söz konusudur. Bu işletmelerde kuruluş öncesi çalışmalar kapsamında yatırım maliyeti tutarı, finansman ihtiyacı, gelir unsurlarının belirlenmesi ve dönemsel kazancın tahmini, yatırımın geri dönüş süresi gibi hususlar üzerinde durulmalıdır.