Hayvancılık Ekonomisi Özet 7. Ünite – Hayvancılık Sektöründe Pazarlama ve Örgütlenme
Pazarlama, pazarlama araçlarını ve pazarlamada verimlilik, teknoloji ve organizasyon kavramlarını tanımlamak
Pazarlama; yiyecek maddelerinin, hammaddelerin ve onlardan elde edilen ürünlerin üreticiden son tüketiciye kadar geçirdiği tüm işlemleri ve bu işlemlerin üretici, aracı ve tüketici üzerindeki etkilerini incelemektedir. Pazarlamanın temelinde pazarlama karması olarak da ifade edilen, dört temel kavram yer almaktadır. Bu kavramlar ürün (product), fiyat (pricing), dağıtım (place), tutundurma (promotion)’dır. Pazarlama fonksiyonlarının yerine getirilmesinde yararlanılan başlıca araçlar ise piyasa araştırması (tüketici, ürün ve reklam araştırması), marka, ambalaj, reklam ve satış personelidir. Hayvan ve hayvansal ürün pazarlamasının etkin şekilde yerine getirilebilmesi için pazarlamada verimlilik, teknoloji, organizasyonun işlevsel olması gerekmektedir.
Hayvansal ürün pazarlama mekanizmalarını açıklamak
Kasaplık hayvan ve et pazarlaması; kasaplık hayvan et ve mamullerinin üretimden tüketime kadar olan süreçte; arz, talep, fiyat ve masraf faktörlerini onların muhtelif zaman, yer ve şekle göre verdiği tepkileri incelemektedir. Hayvansal ürünlerdeki etkin bir pazarlama sistemi, Türkiye’nin farklı bölgelerindeki değişik kalite ve miktarda talebin karşılanmasını hedef almalı ve tüm pazarlama faaliyetleri tüketiciye yönelik olmalıdır. Pazarlama kanalları, hayvansal ürünün cinsine göre ve toplumda meydana gelen sosyal ve ekonomik gelişmelere değişiklikler gösterebilmektedir. Ülkemizdeki kasaplık hayvan ve et pazarlamasında yer alan pazarlama organları köy toplayıcıları, hayvan tüccarları, besiciler, komisyoncular, toptancı kasaplar, perakendeci kasaplar, ihracatçılar, et mamulleri imalatçıları olarak sıralanabilmektedir. Türkiye’deki kasaplık hayvan ve et pazarlamasını yapıldığı yörelere göre köyde (kırsal alanda), kasaba ile küçük şehirlerde ve büyük tüketim merkezleri olarak sınıflandırmak gerektirmektedir. Diğer taraftan süt pazarlaması da ülkemizde ette olduğu gibi uzun ve karmaşık bir yapıdadır. Üretilen sütün üreticiden tüketiciye ulaştırılmasında sütün üretildiği işletme ve bölgenin özelliğine göre değişik pazarlama kanalları izlenebilmektedir. Türkiye’de süt işleme sanayinde faaliyet gösteren işletmeleri küçük aile işletmeleri, ilkel imalathaneler, modernize edilmiş mandıralar ve süt işleme fabrikaları olarak dört ana grup altında toplamak mümkündür.
Kooperatifçilik, kooperatifçiliğin gelişimi, kooperatif ilkeleri ve üretici birlikleri kavramlarını tanımlamak
Kooperatif fertlerin tek başlarına yapamayacakları veya birlikte yapmalarında yarar bulunan işleri en iyi biçimde yapmak üzere dayanışma suretiyle ekonomik güçlerini bir araya getiren organizasyonlardır. Bugünkü anlamda kooperatifçilik sanayileşme süreci ile birlikte ortaya çıkmıştır. Dünyada kooperatifçiliğin öncüleri Robert Owen ve Dr. William King olup, Osmanlı devletinde kooperatifçiliğin temelleri Mithat Paşa’nın kurduğu memleket sandıkları ile atılmıştır. Türkiye’de bugünkü anlamıyla kooperatifçilik Cumhuriyet döneminde başlamıştır. Tüm dünyada kabul edilen kooperatif ilkeleri “gönüllü ve herkese açık üyelik”, “üyeler tarafından gerçekleştirilen demokratik denetim”, “üyelerin ekonomik katılımı”, “özerklik ve bağımsızlık”, “eğitim, öğrenim ve bilgilendirme”, kooperatifler arasında işbirliği”, “topluma karşı sorumlu olma”dır. Türkiye’de üretici birliklerinin amacı; talebe göre üretim planlaması yapmak, ürün kalitesinde iyileşme sağlamak, kendi mülkiyetine almamak koşuluyla pazara geçerli standartlarda ürün sevk etmek ile ürünlerin ulusal ve uluslararası ölçekte pazarlama gücünü artırıcı tedbirler almak üzere üreticilerin ürün ve ürün grubu temelinde bir araya gelmelerini sağlamaktır.
Hayvancılık sektöründe örgütlenmeyi, kooperatif çeşitlerini ve örgütlenmede alınması gerekli önlemleri açıklamak
Hayvancılık sektöründe üretim kesiminin örgütlenmesinin amacı üreticilerin aşamadıkları sorunlarını ve ekonomik olanaksızlıklarını gidermek suretiyle emeğinin karşılığını almasıdır. Türkiye’de hayvancılıkla ilgili üretim ve pazarlama kooperatifleri “kasaplık hayvan yetiştirme”, “süt ve süt mamulleri”, “kümes hayvanları, tavuk ve yumurta”, “balıkçılık ve su ürünleri” ve “tiftik, yapağı üretim ve pazarlama” başlıkları altında sınıflandırılabilmektedir. Diğer taraftan Türkiye’deki üretici birliklerinin hayvansal üretimle ilgili ürünler ve ürün grupları süt, kırmızı et, kanatlı eti, yumurta, bal, koza ve ham ipektir. Kooperatifler ve üretici birliklerinin görevleri yasalarla belirlenmiş durumdadır. Kooperatif ve üretici birlikleri faaliyet gösterdikleri sektörde birbirine rakip değildirler. Bu üretici örgütleri pazar ekonomisi koşullarında rekabet ederek üyelerinin hak ve çıkarlarını koruyan, iyi işleyen, kaynak yaratan organizasyonlar olmalıdır.