Osmanlı Devleti’nin beylik döneminde askerî güç unsurunu aşiret savaşçıları, ücretli savaşçılar, inanç ve din uğruna savaşanlar ile devlet askerleri oluşturmakta idi. Osmanlı Devleti’nde inanç ve din uğruna savaşanlar gönüllü olarak silah altına alınmışlardır. Gönüllü kuvvetler uzun süre muhasara altında kalamamışlardır. Bundan dolayı başarı gecikmiştir. Osmanlı Devleti, diğer Türk beylik ve devletlerinin aksine erken tarihte aşiret güçlerinden düzenli birliklere geçmiştir.
Orhan Gazi Dönemi’nde Osmanlı askerî teşkilatının temelleri atılmıştır. Orhan Gazi, Vezir Alaeddin Paşa ile Kadı Çandarlı Kara Halil’in tavsiyeleriyle yaya ve müsellem adında piyade ve süvari kuvveti oluşturdu. Devlet askerleri olarak oluşturulmuş birlikler, Türk gençlerinden atlı ve yaya olarak önce bin kişilik oluşturuldu. Savaş zamanlarında bu askerlere önceleri bir, daha sonra iki akçe gündelik olarak verildi. Savaş olmadığı dönemlerde bu askerlere toprak verilerek ziraatle uğraşmaları sağlandı ve vergiden muaf tutuldular. Savaşa katılarak bedel alan bu askerler savaş olmadığı dönemlerde işlerine döndüklerinden daimi ve muvazzaf asker sayılmıyorlardı. Yaya ve müsellem olarak oluşturulan bu askerî birliklerin başında onbaşı, yüzbaşı ve binbaşılar bulunuyordu. Yaya ve müsellemler Osmanlı Devleti’nde kapıkulu askerlerinin oluşturulmasına kadar elde edilen askerî başarıların sebebi olmuştur ancak bir müddet sonra yaya ve müsellemlerin düzeni bozulmuş, askerler arasında karışıklıklar baş göstermiştir. Yaya ve müsellemler 15. yüzyıl ortalarından itibaren ordunun geri hizmetinde kullanılmıştır. Osmanlı Devleti, ilk dönemde küçük oluşu ve geniş fütuhata yetecek miktarda asker bulunmayışı sebebiyle Bizans ve Balkanlarda hâkimiyetleri altındaki prensliklerin kuvvetlerinden istifade ederek asker temin etmişlerdir. Haçlı kuvvetlerine karşı yapılan mücadelelerde Anadolu beyliklerinden de destek sağlamışlardır. Osmanlı askerî teşkilatı; kapıkulu askerleri, eyalet askerleri ve donanmadan oluşmaktadır.
