Evren ve Dünya
Dünya’nın yaşı, elde edilen bulgulara göre yaklaşık 4,5 Milyar yıldır. Evrenin oluşumu ise çok daha uzun bir süre öncesine dayanmaktadır. Evrenin oluşumuyla ilgili, pek çok görüş ileri sürülmüş olsa da, üzerinde en fazla durulan; “big bang” teorisi olmuştur. Evrenin oluşmasını sağladığı düşünülen, “büyük patlama”nın yaklaşık 14-15 Milyar yıl önce gerçekleştiği öne sürülmektedir. 1922 yılında Alexander Friedmann tarafından ortaya atıldığı dönemde çok tartışılan büyük patlama teorisi, yeni yorum ve bulgularla güçlenerek özellikle, George Gamow (1946) ve Arno A.Penzias-Robert W.Wilson (1965) tarafından ileri sürülen görüş ve kanıtlarla geliştirilmiştir. Bilim dünyasında genel kabul gören bir teori haline gelen, “büyük patlama” gerçekleştiğinde, 100 Milyar dereceye ulaşan sıcaklık ve yüksek yoğunluk nedeniyle maddenin oluşumu engellenmiştir. Fakat hızla yayılan ışıma etkisiyle yitirilen enerji, çok hızlı bir şekilde gerçekleşen soğumaya neden olmuş ve sıcaklık, saniyelik bir süre diliminde 10 Milyar oC ye, 1,5 dakika sonra da 1 Milyar oC ye düşmüştür (Atalay 2004). Bu sırada, sıcaklığın halen çok yüksek olmasına karşın, bazı basit atomik hücreler oluşmaya başlamıştır. Evrendeki genişlemenin devam etmesine bağlı olarak ortaya çıkan soğuma nedeniyle, yüz binlerce yıllara ulaşan bir süre sonunda sıcaklık birkaç bin oC ye düşmüş ve atomların oluşumu gerçek- leşmiştir. Atom altı parçacıklar olarak tanımlanan kuarkların, proton ve nötronları oluşturmasıyla başlayan süreç, tek atomlu bir element olan hidrojenin oluşumunu sağlamış, devam eden soğumaya bağlı olarak, helyum ve lityum gibi elementler oluşmaya başlamıştır. Patlamanın etkisiyle gerçekleşen dağılma ve genleşme etkisi, aynı zaman belirli merkezlerdeki çekim nedeniyle maddenin birleşme sürecini başlatmış, ortaya çıkan toz ve gaz bulutlarının milyarlarca yılı bulan serüvenleri sonunda Güneş sistemi ve diğer galaksiler oluşmuştur. Evrendeki sayısız gök cisminden sadece biri olan Dünya’nın bildiğimiz anlamdaki oluşumu ise, 4.5 milyar yıl kadar önce gerçekleşmiştir.
Kaynak: Pegem Akademi Uygarlık Tarihi Sayfa 7