Osmanlı-Türk Tarihi: Devşirme Sistemi

Orhan Gazi, devletin başına geçince ülkenin sınırları genişlemiş ve nüfusu da artmaya başlamıştı. Fetihlerin artmasıyla birlikte askerî bazı tedbirlerin alınması zorunlu olmuştur. Bu amaçla başlangıçta aşiret kuvvetlerinden muhasaraya katılanlar olmakla beraber sınırların genişlemesiyle bu muhasaralardaki aşiret askerleri yetersiz kalmaya başlamıştır. Bu nedenle askerî olarak Orhan Bey döneminde oluşturulan yaya ve müsellemler devletin askerî ihtiyacının karşılanmasında önemli görevler üstlenmiştir. I. Murat ile birlikte Osmanlı askerî teşkilatı içinde Acemi Ocağı’nın kurulması önemli bir gelişmedir. Acemi Ocağı, asker ihtiyacını karşılamak için Pençik Kanunu’nu çıkarmıştır. Pençik Kanunu kapsamında savaş esirleri Acemi Ocağına alınmıştır. Ankara Muharebesi’nden sonra fetihler durma noktasına gelmiştir. Fetihlerin durması sonucunda esir elde edilememiştir. Bunun üzerine asker ihtiyacının karşılanması amacıyla devşirme sistemi ortaya çıkmıştır. Devşirme sisteminin uygulanmasına Çelebi Mehmet Döneminde başlandıysa da kanunlaşması II. Murad Döneminde gerçekleşmiştir.

Devşirme Kanunu ile belli yaşlardaki çocuklardan özellikle 14-18 yaş arasındaki erkek çocuklar tercih edilmiştir. Tek çocuğu olanların oğlu alınmamış, iki ya da daha fazla çocuğu olanların en sağlıklısı alınmıştır. Çocukların orta boylu olanları tercih edilmiştir. Uzun boylu ve endamı düzgün olanlar saray için alınmıştır.

Devşirme Kanunu’na göre Osmanlı tebaası olan Hristiyan çocuklardan şartları tutanlar Türk köylüsünün yanında yedi sekiz yıl çalışıp Türk-İslam kültürünü edindikten sonra kapıkulu askeri yapılmıştır. Devşirme sistemi ile alınanların bir kısmı sarayda enderunda eğitilmiştir. Burada eğitimlerini tamamlayanlar asker ihtiyacının karşılanmasında kulanılmıştır.

Devşirme sistemi, Osmanlı merkezî devlet yapısının güçlenmesinde etkili olmuştur. Bu sistem sayesinde ordunun asker ihtiyacı karşılanmıştır. Yine enderun mektebi sayesinde zeki, kapasiteli gençlerin yetiştirilmesi sağlanmış, Osmanlı yönetim sistemi içinde değerlendirilmiştir. Bu sistem içinde devşirilenler sadrazamlık makamına kadar yükselebilmiştir.

Bir Cevap Yazın