İktisada Giriş: Üretici Artığı Nedir?
Benzer bir yaklaşımla üretici artığı da açıklanabilir. Burada ise her bir üreticinin piyasaya katılımı sonucu elde ettiği fayda ya da artık açıklanmaktadır. Bu artık arz eğrisi ile yakından ilişkilidir. Çünkü her bir üretim düzeyi için arz eğrisi üzerindeki fiyat seviyesi marjinal üreticinin maliyetini göstermektedir. Bu fiyatın altında ise marjinal üretici piyasadan çekilmekte ve böylelikle daha az üretim gerçekleşmektedir. Bu çerçevede üreticilerin her biri ilave miktarı üretmek için kabul edecekleri minimum fiyat, en az o ilave miktarı üretmek için katlanılan ek maliyet kadar olmalıdır ki üretim gerçekleşsin. Üretim artarken her ilave birimin oluşturduğu ek maliyet giderek artmaktadır. Bu durum arz eğrisinin neden genelde pozitif eğimli olduğunu yani daha yüksek miktarların üretimi için neden daha yüksek fiyatların oluşması gerekliliğini açıklamaktadır. Dolayısıyla arz eğrisi firmaların üretimlerini bir birim arttırdıklarında karşılaşacakları ek maliyetleri göstermektedir.
İşte firmalar üretimlerini, ilave birimin satışından elde edecekleri gelirin (bu birim fiyatının) ilave birimi üretmekle katlanılacak maliyete eşit olacağı seviyeye kadar sürdüreceklerdir. Eğer piyasa denge fiyatı üreticilerin kabul edecekleri minimum fiyatın üzerinde ise, üreticiler kârlı olduğu için üretimlerini arttıracaklardır. Bu işlemden, düşük maliyetle üretenler daha kazançlı çıkacaklardır. İşte bu kazanç üretici artığıdır. Kısaca üretici artığı üreticilerin her ilave birimi üretmek için kabul etmeye hazır oldukları minimum fiyatlarla piyasada oluşan denge fiyatı arasındaki farkların toplamıdır. Bu yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere piyasa fiyatı P0 olduğunda arz eğrisi ile bu fiyat arasında kalan P0D0B üçgeninin alanı üretici artığıdır. Eğer piyasa denge fiyatı P1 olsaydı üretici artığı daha da büyüyecek ve P1D1B üçgeninin alanı kadar olacaktı. Bu artış iki kısımdan oluşmaktadır. İlki X0 kadar mal satan firmalar daha yüksek fiyattan dolayı P1CD0P0 dikdörtgeni alanı kadar üretici artığında artış sağlarken, diğer tarafta yüksek fiyattan piyasaya giren yeni firmalar CD0D1 üçgeni alanı kadar ilave artık elde edeceklerdir.