Hayvancılık Sektöründe Birlikler
Türkiye’de birlikler hizmet birlikleri (Sulama Birlikleri, Köylere Hizmet Götürme Birlikleri), ıslah amaçlı birlikler (Damızlık Sığır Yetiştiricileri, Arıcılık Birlikleri) ve tarımsal üretici birlikleri olmak üzere üç ana grupta örgütlenmektedir. Bu bölümde tarımsal üretici birlikleri hakkında genel olarak bilgi verilecektir. Türkiye’de ürün ve ürün grubunda ihtisas birliklerinin kurulmasına dönük olarak 2004 yılında 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunu çıkarılmıştır. Çıkarılan kanunun amacı; talebe göre üretim planlaması yapmak, ürün kalitesinde iyileşme sağlamak, kendi mülkiyetine almamak koşuluyla pazara geçerli standartlarda ürün sevk etmek ile ürünlerin ulusal ve uluslararası ölçekte pazarlama gücünü artırıcı tedbirler almak üzere üreticilerin ürün ve ürün grubu temelinde bir araya gelmelerini sağlamaktır. Üretici birlikleri herhangi bir kâr amacı gütmeyen sosyal ve teknik amaçlı organizasyonlardır. Üretici Birlikleri Kanunu’nun uygulama esaslarını belirleyen yönetmeliklerle, tarımsal üretici birliklerinin hangi ürün veya ürün grubu bazında kurulacağı belirlenmiştir. Buna göre hayvansal üretimle ilgili ürünler ve ürün grupları aşağıda verilmiştir.
• Süt,
• Kırmızı et,
• Kanatlı hayvan eti,
• Yumurta,
• Bal,
• Koza ve ham ipek
Üretici birliklerinin yasayla belirlenen görevlerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür. Bu görevler;
• Üyelerinin ürettikleri ürünlerle ilgili piyasa araştırmaları yapmak ve yaptırmak.
• Üyelerinin ürünlerine pazar bulmak, ürünlerin pazara arzını düzenlemek,
• Üyelerine üretim teknikleri, hasat, depolama, paketleme konularında teknik destek sağlamak.
• Üyelerine girdi temininde yönlendirici yardımlarda bulunmak.
• İç pazara ve ihracata uygun ürün çeşitlerinin üretilmesini sağlamak.
• Ürün kalitesini iyileştirici tedbirler almak ve ürün standartlarını uygulamak.
• Eğitim ve yayım hizmeti vermek, danışmanlık hizmeti sağlamak.
• Çiftlik düzeyinde yapılan tarımsal uygulamaları izlemek, kayıtlarını tutmak ve belge düzenlemek.
• Paket ve ambalajlarla ilgili standartların uygulanmasını sağlamak.
• Çevreyle uyumlu üretim tekniklerini yaygınlaştırmak.
• Üyeleri adına ürün depolanmasına, gerektiğinde bu amaçla depo kiralanmasına yardımcı olmak.
• Ürünlerin tanıtımıyla ilgili faaliyette bulunmak.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin kabul ettiği uluslararası ürün veya ürüne özgü ortak piyasa düzenlemelerinin gerektirdiği görevleri yürütmek.
• Sözleşmeli üretim kapsamında, üyeleri adına örnek tip sözleşmeler düzenlemek ve bununla ilgili faaliyetleri koordine etmek.
Ülkemizde 2011 yılı itibariyle faaliyet gösteren hayvansal ürünler ile ilgili birlik ve üye sayıları Tablo 7.1’de sunulmuştur.
Ancak kurulan birlikler aşağıda belirtilen bazı sorunlar nedeniyle kanunla kendisine verilen görevlerini yerine getirmede sıkıntılar yaşamaktadır. Birliklerin karşılaştıkları bazı sorunlar;
• Özellikle kuruluş döneminde görülen finansal kaynak eksikliği
• Ürünlerin pazarlanma sorunu
• Birlik üyelerinin ürünlerle ilgili eğitim eksikliği olarak sıralanabilir.