Genel Vergi Hukuku: Bilgi Alma Hakkı
Bilgi Alma Hakkı Bu hak çerçevesinde mükellefler vergi sistemiyle ilgili güncel bilgilere ulaşabilmeli, istedikleri zaman işlemleriyle ilgili bilgileri edinebilmelidirler. Mükelleflerin bilgi alma hakkı gelir idaresinin vergileme süreci, denetim ve takibat süreci, yargılama süreci ve mükellef hakları ile ilgili çeşitli yayınlar, broşürler, tebliğler, bildirgeler vb. düzenlemeler yapması, İnternet aracılığıyla ve ücretsiz telefon hatlarıyla bunlar hakkında bilgi vermesi sürecinin etkinliğine bağlıdır. Ayrıca verilen bilgilerin doğru ve güncel olması önemlidir. Vergi hukuku alanında mükelleflerin bilgi alma hakkının iki yönü vardır. Birincisi, mükellefler genel vergileme ile ilgili işlem ve düzenlemeler hakkında güncel bilgiye ulaşma hakkına sahiptirler. İkincisi ise mükelleflerin ihtiyaç duydukları özel durumlar ile ilgili bilgi talebinde bulunmaları üzerine kendilerine bilgi verilmektedir. Mükelleflerin vergileme ile ilgili işlem ve düzenlemelerden haberdar edilmesi için vergi mevzuatının yayınlanması gerekir. Ülkemizde vergi hukukunun kaynaklarının çoğu Resmî Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe girer. Mükelleflerin kendileri ile ilgili hukuki işlemler hakkında bilgilendirilmesi ise tebligat aracılığıyla gerçekleşir. Bir diğer gereklilik ise mükelleflerin bilgilere güncel olarak ve kolaylıkla ulaşabilmesidir. Bunu gerçekleştirmek için de vergi mevzuatı hakkında rehberler, kılavuzlar, broşürler, genel yayınlar ve bilgi almak için telefon hatları, web siteleri oluşturulmuştur. Mevzuatın ulaşılabilir olmasının yanı sıra mükellefler için açık ve anlaşılır olması da önemlidir. İşte mevzuatın açık olmadığı durumlarda bilgi alma hakkının korunması için mükelleflerin yetkili kurumlardan bilgi ve yardım talep edebilmeleri gerekir. Vergi Usul Kanunu’nun 413. maddesine göre, mükellefler Gelir İdaresi Başkanlığından veya yetkili kıldığı makamlardan, vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından belirsizlik olması durumunda ve tereddüde düştükleri konularda yazı ile açıklama talep edebilirler. Bu durumda Gelir İdaresi Başkanlığı sadece başvuru yapan mükellefe yönelik konu ile ilgili bir özelge verebileceği gibi, aynı durumda olan tüm mükelleflere yönelik sirkülerler de yayınlayabilir. Yetkili makamlar tarafından mükelleflere yazı ile yanlış bilgi verilmişse bunun üzerine yapılan yanlış işlemler için vergi cezası kesilmez ve gecikme faizi alınmaz (VUK md. 369/1).