Genel Vergi Hukuku: Özel Hayatın Gizliliği Hakkı

Özel hayatın gizliliği hakkı, gelir idaresi tarafından mükellefin evine ve işyerine girilerek özel hayatına müdahale edilmesini sıkı kurallara bağlamaktadır. Vergi mükellefleri gelir idaresinin gereksiz biçimde özel hayatlarına müdahale etmemesini bekleme hakkına sahiptirler. Uygulamada bu durum, mükelleflerin evlerini makul olmayan ve şüphe doğurmayan sebeplerle aranmaktan ve vergi borcunun doğru miktarını belirlemek için yerinde olmayan bilgi taleplerinde bulunmaktan kaçınmak olarak yorumlanır. Özel hayatın gizliliği, anayasal güvenceye bağlanmış temel haklardan birisidir. Anayasanın 20. maddesinde “özel hayatın gizliliği” ve 21. maddesinde “konut dokunulmazlığı” düzenlenmiş olup, bu hakların sınırlandırılmasını olanaklı kılan özel sebeplerin neler olduğu belirtilmiştir. Vergi Usul Kanunu, bir mükellefin evinde veya iş yerinde arama yapılabilmesini belli koşullara bağlamıştır (md. 142). Buna göre arama yapılabilmesi için vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların buna lüzum görmesi ve sulh yargıcının karar vermesi gerekir. Böylece arama yapılması sıkı şekil şartlarına bağlanarak, mükelleflerin haklarının korunmasına çalışılmıştır.